واکنشها به نامه فائزه هاشمی: از «صدای بیصدایان» تا «همدست زندانبان»
در روزهای اخیر، انتشار نامهای از سوی فائزه هاشمی از درون زندان اوین با واکنشهای گستردهای از سوی فعالان سیاسی، رسانهها و جامعه همراه بوده است. این نامه بهویژه به دلیل محتوای انتقادی آن نسبت به وضعیت زندانیان سیاسی و امنیتی در بند زنان اوین و همچنین برخی افراد اصلاحطلب برجسته، بحثهای فراوانی را برانگیخته است.
در این نامه، فائزه هاشمی مبارزان سیاسی محبوس در زندان را متهم به بازتولید دیکتاتوری و سرکوب در درون زندان کرده و نوشته است: «در این زندان آموختم که ما مبارزین طبلی توخالی و دیکتاتورهای حقیری بیش نیستیم». وی همچنین به برخوردهای سرکوبگرانه برخی از زندانیان نسبت به دیگران اشاره کرده و آنها را به تشکیل باندهایی در درون زندان متهم کرده است که با ایجاد فضای وحشت و ارعاب، سعی در کنترل زندانیان دیگر دارند.
از سوی دیگر، این نامه با واکنشهای متفاوتی مواجه شده است. برخی از چهرههای اصلاحطلب و فعالان سیاسی حامی حکومت تهران مانند احمد زیدآبادی، روزنامهنگار و فعال ملی-مذهبی، نامه فائزه هاشمی را بهعنوان «صدای بیصدایان واقعی» تحسین کرده و به اهمیت نقد درون گروهی پرداختهاند. اما برخی دیگر، مانند عالیه مطلبزاده، عکاس و زندانی سیاسی سابق، این نامه را در زمانی که زندانیان زن در اوین مقابل سرکوبها ایستادگی کردهاند، نابجا دانسته و از خانم هاشمی بهعنوان همدست زندانبانان یاد کردهاند.
علاوه بر این، روزنامه جوان، وابسته به سپاه پاسداران با استقبال از محتوای این نامه، آن را اثباتی بر ماهیت ضداخلاقی برخی از زندانیان سیاسی خوانده و اعلام کرده که فائزه هاشمی در نامه خود نشان داده است که بسیاری از اخبار منتشرشده از درون زندانها مبالغهآمیز و نادرست است.
در بخشی دیگر از نامه، فائزه هاشمی از وضعیت روحی و روانی خود سخن گفته و ابراز کرده که مشاهده اوضاع درون زندان، وی را نسبت به هرگونه مبارزه سیاسی دلسرد کرده است. او نوشته: «مشاهداتم در زندان حالم را از هر مبارزهای بههم میزند، ماندهام بر سر دوراهی».
این اظهار نظرها و تأکید بر ناکارآمدی فضای مبارزه در میان زندانیان سیاسی، بهویژه از سوی فردی همچون فائزه هاشمی، که فرزند یکی از چهرههای برجسته نظام حکومت تهران است، بازتاب گستردهای در داخل و خارج از ایران داشته است.
از جمله واکنشهای همدلانه با نامه فائزه هاشمی، عباس عبدی، فعال اصلاحطلب، به این نامه اشاره کرده و گفته است: «فائزه هاشمی در خصوص فضای زندان نامهای را منتشر کرده است که از جهت حقیقتیابی شجاعانه بود و موجب احترام است. به نظر من، اینگونه نقدها از سوی کسانی که تصور میرود از جناح و جبهه مورد انتقاد هستند بیشتر شنیده میشود و موجب تلطیف فضای سیاسی میشود».
با این حال، سوالات و تحلیلهای بیشتری درباره انگیزههای خانم هاشمی در نوشتن این نامه و همچنین تأثیر آن بر وضعیت سیاسی و اجتماعی جغرافیای ایران در آینده مطرح شده است.