صخره های دیدنی هرمزگان در دره ستارگان قشم
دره ستارگان از پدیدههای منحصربهفرد زمینشناسی به حساب میآید که در فهرست عجایب هفتگانه قشم قرار دارد و قدمتی بیش از دو میلیون سال دارد. این دره که تعداد نمونههای مشابه آن در دنیا زیاد نیست، یکی از جاذبههای اسرارآمیز و جالبی است که شامل مخروطهای نوکتیز، ستونهای عظیم و دیوارههای بلند میشود.
این پدیده طبیعی در اثر فرسایش ناشی از رگبارهای فصلی، آبهای سطحی و تندبادها شکل گرفته است و لایه و حفرههای متعددی در درون هر ستون این دره وجود دارد که هوا بهراحتی به درون آنها نفوذ میکند. همین ویژگىهای دره ستارگان باعث شده است که این دره بهعنوان بخشى از ژئوپارک قشم در میراث یونسكو ثبت شود. جالب است بدانید که ژئوپارک قشم تنها ژئوپارک خاورمیانه به شمار میرود.
مردم محلی به دره ستارگان «استاله کفته» یا «استار افتیده» بهمعنای «ستاره افتاده» میگویند. در واقع بومیهای این منطقه معتقدند که برخورد یک ستاره (شهاب سنگ) به زمین، باعث پرتابشدن سنگ و خاک به هوا شده که در نتیجه آن این دره شکل گرفته است و به همین دلیل آن را ستاره افتاده نامیدهاند.
دره ستارگان از پرطرفدارترین ژئوسایتها در ژئوپارک قشم است. واقعیت از این قرار است که این ژئوسایت کمنظیر در اثر عملکرد ناهمگن عوامل فرسایشی مانند آب، باد و فشارهای وزنی بر طبقههای مختلف زمین به وجود آمده است. تاثیر این عوامل در بخشهای مقاومتر، کمتر بوده است و در نتیجه پابرجا باقی مانده؛ در حالی که بخشهای سست و نرم تحتتاثیر فرسایش، از بین رفتهاند. قدمت این دره به دوره زمینشناسى سنوزوئیک در حدود دو میلیون سال قبل میرسد. اشکال هندسی دره ستارگان از جنس ماسه، سنگ و سیمان آهکی است.
دیوارههای این دره از دو جنس کاملا متفاوت تشکیل شدهاند که شامل یک لایه ضخیم و تقریبا نرم به رنگ کرم تا خاکستری روشن در زیر میشود و لایه نازک و سختی به رنگ سفید تا خاکستری تیره روی آن قرار دارد.
لایه سست زیری در برابر عوامل فرسایش بهسرعت تخریب میشود؛ در صورتی که لایه رویی سخت است و با عملکردی مثل یک سپر برای لایه زیری، از آن در برابر فرسایش محافظت میکند. در نقاطی که لایه رویی از بین رفته یا شکافی در آن به وجود آمده، فرسایش سرعت بیشتری پیدا کرده و در ادامه منجر بهشکلگیری شکافها و درههای کوچک شده است.
ستونهایی در برخی نقاط دره به چشم میخورد که شکل سوزنی و باریک دارند. علت این موضوع را میتوان حرکت چرخشی و سیلابی آب بارانهای فصلی در اطراف ستونها یا دیوارههای قدیمی دانست. ضمن اینکه وجود یک کلاهک مقاوم روی بخشی از لایه زیری باعث شده است که این بخش بهشکل ستون حفظ شود؛ هرچند که اطراف آن بهخاطر نداشتن لایه محافظتی از بین رفته است.
به این ترتیب میتوان نتیجه گرفت که لایههای موجود در این دره بسیار حساس و شکننده هستند و حتی وزن انسان روی آنها میتواند مقاومت لایه سخت رویی را کاهش دهد، درزهای بسیار ریز و باریکی در ساختار آنها به وجود آورد و حتی به فروریختن ناگهانی این لایهها بینجامد. به همین دلیل راهرفتن روی این لایهها بسیار خطرناک است و اثرات جبرانناپذیری به این میراث زمینشناختی کمنظیر وارد خواهد کرد.
با توجه به سستبودن جنس لایهها احتمال میرود که پس از بارندگى شدید، تغییرات درخور توجهی در مورفولوژى (ریختشناسی) دره اتفاق بیفتد.
در برخی قسمتها و حفرههای دره ستارگان، خاک سرخی دیده میشود که ممکن است کره مریخ را در ذهن تداعی کند و جذابیتی دوچندان برای علاقهمندان داشته باشد.
صدفهایی در بالای تندیسهای سخت ماسهای و صخرهای مشاهده شده است که نشان میدهد این منطقه در گذشتههای دور، زیر دریا بوده است.
دره ستارگان در ضلع شمالى جزیره قشم و در نزدیكى روستایی به نام بركه خلف قرار دارد. اگر از شهر قشم بهطرف ساحل جنوبى جزیره بروید، به روستاى مذکور مىرسید که در پنج كیلومترى ساحل جنوبى جزیره واقع شده است و زیباترین جلوههاى فرسایش در جزیره را میتوانید در شمال این روستا به نظاره بنشینید.
طبق افسانههای مردم محلی قشم، دره ستارگان محل زندگی اجنه و ارواح است که شبها در آن رفتوآمد میکنند. بسیاری از مردم بر این باورند که صداهای عجیبوغریبی که شبها از این دره به گوش میرسد، بهدلیل حضور این موجودات است و از همین رو ورود گردشگران به دره ستارگان در شب را توصیه نمیکنند.
محققان زمینشناسی علت این صداها را پیچیدن باد در روزنهها و حفرههای پرتعداد صخرهها میدانند که هنگام عبور از این دالانها و ستونها، صدای خاصی تولید میکند.
تندیسهای این دره به اشکال مختلفی از فیل و تمساح تا عقاب و… به نظر میرسند که تماشای آنها خالی از لطف نیست. همچنین ستونهای بلند، تیغهها و مخروط هاى نوکتیز در دره ستارگان خودنمایی میکنند كه رد فرسایش روی آنها کاملا مشهود است. درزهایی نیز در برخی از این دیوارهها وجود دارد که ظاهری جذاب و در عین حال ترسناک دارند.
موزه سنگ دره ستارگان این موزه در ساختمان پذیرمان دره قرار دارد و گردشگران با بازدید از آن میتوانند ضمن آشنایی با سنگها و کانیهای جزیرههای قشم، هرمز و هنگام اطلاعات بیشتری درباره زمینشناسی منطقه کسب کنند. ۴۸ نمونه سنگ، کانی و سنگواره از جزیره هنگام، هرمز و لارک در موزه سنگ به نمایش درآمده است.
روستای برکه خلف که از آن بهعنوان تمیزترین روستای قشم یاد میکنند، در جوار دره ستارگان واقع شده است. در کوچههای این روستا بهسختی زباله پیدا میشود؛ زیرا زنان محلی از قدیم، هفتهای یک یا دو بار کل روستا را تمیز میکنند. علاوه بر تمیزی معابر و خانههای روستا، مجموعه لباسهای سنتی و رنگارنگ هنر دست زنان جزیره در گوشهای از روستا نگهداری میشود که نهتنها به فروش میرسند، بلکه امکان اجاره آنها نیز وجود دارد.