کشف ۱۹۰ تن طلا در معادن جغرافیای ایران؛ تحولی چشمگیر یا تلاشی برای تبلیغ اقتصاد معدنی؟
رسانه حکومت تهران خبری شگفت‌انگیز را اعلام کرد که سازمان توسعه معادن و صنایع معدنی در حغرافیای ایران از کشف ۱۹۰ تن طلا در معادن کشور خبر داده است. این میزان طلا، معادل تمام طلای استخراج‌شده در ایران طی ۱۵ سال گذشته است. این کشف به‌طور طبیعی توجه بسیاری را جلب کرده و در تحلیل‌های مختلف می‌توان آن را از زوایای مختلفی بررسی کرد.
اولین سوالی که مطرح می‌شود، این است که چرا این کشف اکنون اعلام شده و چه تاثیری در اقتصاد ایران خواهد داشت؟ در حالی که ایران سال‌هاست با مشکلات اقتصادی و تحریم‌های بین‌المللی دست و پنجه نرم می‌کند، چنین کشفی می‌تواند امیدواری‌هایی را برای تقویت منابع طبیعی و افزایش درآمدهای غیرنفتی ایجاد کند. همچنین، با توجه به اهمیت طلا به‌عنوان یک دارایی امن در بحران‌های اقتصادی، این کشف می‌تواند نقش مهمی در تقویت ذخایر ارزی کشور ایفا کند.
اما نکته‌ای که نباید از نظر دور بماند این است که آیا این کشف تنها یک حرکت تبلیغاتی است یا اینکه واقعاً تحولی جدی در بخش معادن کشور رخ داده است؟ برخی کارشناسان بر این باورند که دولت با اعلام چنین خبری می‌خواهد نشان دهد که ایران همچنان ظرفیت‌های بالقوه‌ای در بخش‌های معدنی دارد که می‌تواند به رشد اقتصادی کمک کند، به‌ویژه در زمانی که درآمدهای نفتی تحت فشار تحریم‌ها قرار دارند.
اما سوالات مهم‌تری نیز در این زمینه مطرح است که در این تحلیل باید به آن‌ها پرداخته شود. اگر حکومت تهران این میزان طلا را استخراج کرده است، چرا آثار آن در زندگی روزمره مردم نمایان نمی‌شود؟ چرا همچنان تورم در کشور رو به افزایش است و قدرت خرید مردم به طور پیوسته کاهش می‌یابد؟ اگر این ذخایر طلا در جغرافیای ایران به‌درستی خرج شده بود، به‌طور قطع اقتصاد کشور وضعیت بهتری می‌داشت. در چنین شرایطی، پشتوانه پول ملی (ریال) افزایش می‌یافت و نرخ ارز، به‌ویژه قیمت دلار، در بازار ایران ثابت می‌ماند.
واقعیت این است که باوجود این حجم عظیم از منابع معدنی، اکثر این ثروت‌ها به‌جای آن‌که در راستای توسعه داخلی و بهبود وضعیت اقتصادی مردم خرج شود، در مسیرهای دیگری مصرف می‌شود. در عمل، بخشی از این منابع در جیب نیروهای نیابتی حکومت تهران می‌رود و نه تنها به بهبود شرایط زندگی مردم کمکی نمی‌کند، بلکه باعث تشدید فشار اقتصادی بر اقشار مختلف جامعه می‌شود.
به‌عنوان مثال، این ثروت‌ها ممکن است در پروژه‌های خارجی یا حمایت از گروه‌های مسلح و نیروهای نیابتی در کشورهای دیگر هزینه شود. اگر بخشی از این طلا به‌طور مستقیم در اقتصاد داخلی کشور و به‌ویژه در حمایت از صنایع و بخش‌های تولیدی مصرف می‌شد، به‌طور حتم شاهد تغییرات ملموس در وضعیت اقتصادی مردم بودیم. اما در حقیقت، این منابع بیشتر به نفع منافع سیاسی و نظامی حکومت تهران مصرف می‌شود، نه مردم.
این در حالی است که برخی گزارش‌ها و تحلیل‌ها نشان می‌دهند که در دوران دولت ابراهیم رئیسی، به‌جای سرمایه‌گذاری در بخش‌های حیاتی جغرافیای ایران این منابع عمدتاً صرف منافع شخصی و گروهی شده است. در نهایت، این سوال همچنان پابرجاست که آیا کشف این میزان طلا، واقعی است یا صرفاً به‌عنوان یک ابزار تبلیغاتی برای بازاریابی اقتصادی و ایجاد امید در میان مردم به کار رفته است؟
در نهایت، اعلام کشف ۱۹۰ تن طلا در معادن ایران می‌تواند نشان‌دهنده تحولی در بخش معدن باشد، اما تا زمانی که جزئیات بیشتری درباره چگونگی استخراج و بهره‌برداری از این ذخایر در دسترس قرار نگیرد، باید این خبر را با نگاه انتقادی بررسی کرد. چراکه اگر این ثروت‌ها در مسیر صحیحی خرج شده بود، امروز مردم ایران شاهد بهبود قابل توجهی در وضعیت اقتصادی و کاهش فشار تورم بودند.
