پول فروش نفت ملت اهواز کجا و چگونه هزینه می‌شود؟
برخی منابع مطلع کلیاتی را از وجود بودجه‌ای تحتِ عنوان «بودجۀ سایه» مبنی بر این‌که بخشی از درآمد نفت ملت اهواز به جای آن‌که به ملت اهواز داده شود یا وارد بودجۀ عمومی یا صندوق توسعۀ ملی شود، به‌طور غیررسمی و به‌شیوه‌های غیرمعمول در بخش‌های دیگری هزینه می‌شود.
تازه‌ترین گزارش بولتن آماری اوپک که چند روز پیش منتشر شد، درآمد نفتی ایران در سال ۲۰۲۲ را رقمی در حدود ۴۲.۶ میلیارد دلار اعلام کرد. ردپایی از این درآمد در بودجۀ عمومی حکومت تهران دیده نمی‌شود، ضمن آن‌که اثری هم در بهبود معیشت مردم نداشته است.
حکومت تهران در شرایطی بیش از ۴۲ میلیارد دلار نفت در یک سال گذشته فروخته که قیمت ارز در نیمه دوم همان سال نزدیک به دو برابر افزایش یافت. به‌دنبال آن، میانگین نرخ تورم بنا به گزارش‌های رسمی از ۵۰ درصد عبور کرد.
فشار معیشتی ناشی از افزایش تورم و سقوط ارزش پولحکومت تهران، طبقۀ اجتماعی بسیاری از مردم را جابه‌جا کرد و به‌گفتۀ جامعه‌شناسان، سقوط آزاد جمعیت بزرگی ازمردم تحت جغرافیای ایران به پایین خط فقر در سال ۱۴۰۱ اتفاق افتاد.
در میانۀ فشارهای اقتصادی و اعتراضات سراسری سال ۱۴۰۱، یک شوک سیاسی هم به مردم تحت جغرافیای ایران وارد شد؛ استفاده از پهپادهای حکومت تهران در جنگ روسیه علیه اوکراین.
شواهد و مدارکی که از باقی‌ماندۀ قطعات پهپادهای ساقط‌شده در جنگ اوکراین به دست آمد، نشان می‌داد که حکومت تهران به روسیه پهپاد فروخته است تا در جنگ علیه اوکراین به کار ببرد.
انتشار این خبر شوک تازه‌ای برای مردم بود، زیرا این ابهام را در میان افکار عمومی ایجاد کرد که دولت که با تحریم‌های شدید اقتصادی، کسری بودجۀ بزرگ و سقوط شدید ارزش ریال مواجه است، چگونه توانایی تأمین هزینه‌های ساخت پهپاد را دارد و در عین حال از تأمین معیشت مردم عاجز است؟
منابع غیررسمی و برخی رسانه‌های نزدیک به حکومت هزینۀ ساخت پهپادهای حکومت تهران را که در جریان جنگ روسیه علیه اوکراین به کار گرفته شده، چیزی بین ۲۰ هزار تا ۵۰ هزار دلار برای هر پهپاد اعلام کرده‌اند.
اواخر فوریه امسال نیروی هوایی اوکراین اعلام کرد که از سپتامبر ۲۰۲۲ (شهریور ۱۴۰۱ ) تا فوریه ۲۰۲۳ (اسفند ۱۴۰۱) دست‌کم ۶۱۰ پهپاد ساخت تهران را منهدم کرده است. با این حساب و به‌عنوان یک مثال، حکومت تهران بین ۱۲ میلیون تا ۳۰ میلیون دلار فقط از پهپادهای ساقط‌شده درآمد کسب کرده است.
صرف‌نظر از معمای پرداخت پول فروش تجهیزات نظامی از سوی روسیه به ایران، هزینۀ ساخت این تجهیزات نیز در ابهام قرار دارد، زیرا در کتاب بودجۀ عمومی که هر سال برای دسترس عموم مردم منتشر می‌شود، هزینه‌های سه بخش هرگز اعلام نمی‌شود: هزینۀ ساخت تجهیزات نظامی، تأسیسات هسته‌ای و هزینه‌های دفتر علی خامنه ای .
سؤال این است: برای حکمت تهران که به‌سختی نفت می‌فروشد و مبادلات بانکی بسیار سختی نیز با دنیا دارد، هزینۀ ساخت این پهپادها چگونه تامین می‌شود؟
در اینگزارش آمده است که بودجه‌ای تحت عنوان «بودجۀ سایه»، می‌گویند «بخش بزرگی از درآمد نفت به جای آن‌که وارد بودجۀ عمومی یا صندوق توسعۀ ملی شود، مستقیماً برای سه بخش یادشده هزینه می‌شود».
به‌گفتۀ این منابع، اطلاعات فروش نفت جزو اسناد محرمانۀ حکومت تهران محسوب می‌شود و حتی در میان اعضای هیئت دولت نیز تعداد انگشت‌شماری از جزئیات آن اطلاع دارند.
علاوه بر این، بخشی از منابع حاصل از فروش برخی پایانه‌های نفتی از جمله «خارک » نیز به حساب‌های دیگری به‌جز خزانه‌داری حکومت تهران واریز می‌شود.
«بودجۀ سایه» در تعریف کلی به درآمدی گفته می‌شود که حکومت تهران برای آمادگی در مقابل اتفاق‌های احتمالی مثل وقوع جنگ هزینه می‌کند؛ مثل ساخت و توسعۀ تأسیسات هسته‌ای و نظامی و هزینه‌های حکومت در برخی کشورها ازجمله لبنان و فلسطین.
در نهایت آن‌که این سؤال همچنان پابرجاست که حکومت تهران درآمد نفت ملت اهواز را که اثری از هزینه‌کرد آن وجود ندارد، کجا و چگونه هزینه می‌کند و سؤال مهم‌تر این‌که ۲۰ میلیارد دلار درآمد اضافه بر پیش‌بینی کجاست؟
منبع رادیو فردا
