
پشت پرده دیپلماسی موازی؛ آیا عربستان به دنبال دیدار پزشکیان و ترامپ است؟
در حالیکه حکومت تهران همواره مذاکرات اصلی خود را پشت درهای بسته و در کشورهای ثالث دنبال میکند، ادعای تازهای از سوی «لارا روزن»، خبرنگار باسابقه آمریکایی، فضای تحلیلی درباره تحرکات دیپلماتیک حکومت تهران را وارد مرحله جدیدی کرده است.
بر اساس گزارش این خبرنگار، مقامات سعودی در حال بررسی تدارک یک دیدار میان مسعود پزشکیان، رئیسجمهور جدید حکومت تهران و دونالد ترامپ، رئیسجمهور پیشین و احتمالی آینده آمریکا هستند؛ دیداری که اگر به واقعیت تبدیل شود، میتواند پیامدهای مهمی در سطح منطقهای و بینالمللی بهدنبال داشته باشد.
دیپلماسی پنهان؛ مسیری که از عمان و روسیه میگذرد در سالهای گذشته، تهران مسیر مذاکراتش را از عمان به عنوان یک واسطه سنتی، و روسیه و عربستان به عنوان بازیگران راهبردی، پیگیری کرده است. منابع مطلع بارها تاکید کردهاند که مذاکرات «واقعی» و اثرگذار نه در ویترین رسمی، بلکه در سطوح محرمانه و مکانهایی چون مسکو و ریاض جریان دارد. این مدل دیپلماسی پنهان، امکان مانور برای طرف ایرانی در صحنه داخلی را نیز فراهم میسازد.
پزشکیان؛ چهرهای غیرامنیتی در میانه معادلهای امنیتی؟ اگرچه پزشکیان برخلاف روسای جمهور پیشین چهرهای صرفاً امنیتی یا نظامی ندارد، اما مطرحشدن نام او در چارچوب دیدار با ترامپ، میتواند به این معنا باشد که حکومت تهران در حال تغییر تاکتیک در چهرهی دیپلماسی خود است؛ از تقابل مستقیم به سمت چانهزنی غیررسمی با محورهای قدرت جهانی.
سعودیها در نقش میانجی یا بازیگر؟ ورود عربستان به این معادله، در حالیکه تنشهای این کشور با تهران در سالهای اخیر فروکش کرده، از تمایل ریاض به تقویت نقش منطقهای و بینالمللی خود حکایت دارد. سعودیها تلاش دارند با تبدیلشدن به محل گفتوگوی قدرتهای متضاد، جایگاهی مشابه قطر یا عمان برای خود دستوپا کنند؛ نقشی که میتواند همسو با منافع آمریکا نیز باشد، بهویژه اگر ترامپ بار دیگر وارد کاخ سفید شود.
در شرایطی که حکومت تهران بهطور سنتی از شفافسازی مذاکرات کلان خود طفره میرود، ادعای دیدار احتمالی پزشکیان و ترامپ در عربستان، نه تنها سوالات تازهای درباره نیات و راهبردهای حکومت تهران ایجاد کرده، بلکه ابعاد پیچیدهتری از دیپلماسی سایه را آشکار میسازد.
آیا این دیدار در حال تدارک است؟ اگر آری، در ازای چه امتیازهایی؟
و مهمتر از همه: آیا حکومت تهران آماده است تبعات این چرخش آشکار را بپذیرد؟