قلعه فین هرمزگان منطقه الاحواز(اهواز)

قلعه فین در بخش فین، در فاصله ۹۵ کیلومتری از بندر عباس قرار دارد واز جاهای دیدنی هرمزگان منطقه الاحواز(اهواز) به شمار می‌آید. این قلعه روی تپه‌ای مرتفع جای گرفته است و قدمت آن را از روی سفال‌های به‌دست آمده می‌توان به قرون میانه اسلامی نسبت داد.

قلعه فین تا دهه‌های اخیر نیز مورد استفاده خوانین منطقه قرار می‌گرفت و احتمالا در زمان ساخت جنبه نظامی داشته‌ است. با توجه به اهمیت تاریخی، این اثر در سال ۱۳۸۱، با شماره ۷۲۷۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی به ثبت رسید.

این قلعه عجیب و اسرارآمیز، بر روی تپه بلندی واقع‌شده است که شکوه و عظمت خود را به رخ تمام گردشگران این شهر می‌کشاند.

قلعه فین با فضای بزرگی و وسیعش ۱۸۰ متر عرض و ۲۹۰ متر طول دارد که بسیار تماشایی و دیدنی است.

باستان‌شناسان معتقدند که این قلعه در اواسط ورود اسلام به ایران احداث‌شده است که درگذشته بیشتر کاربرد نظامی و حفاظتی داشت.

کارشناسان با توجه به سفال‌های پراکنده در قلعه‌، زمان ساخت آن را به دوره ایلخانی و دوره تیموری (پس از اسلام) نسبت می‌دهند. با این وجود، عده‌ای از صاحب‌نظران نیز قلعه‌ی مزبور را متعلق به قرون میانه‌ی اسلامی می‌پندارند.

وجود الحاقاتی نظیر اسکلت فلزی، سیمان، آجر و کاشی در بدنه‌ی قلعه نشان می‌دهند که خان‌های منطقه در طی دهه‌های اخیر در آن سکونت داشته‌اند. در گذشته به‌دلیل کاربری نظامیِ قلعه، از آن برای محافظت از ساکنین در برابر خطرات احتمالی استفاده می‌شده است.

قلعه فین هرمزگان دارای فضاهای متعددی شامل مهمانخانه، دفتر کار، چاه، زیارتگاه و یک سالن پذیرایی بزرگ است. علاوه بر آن، در فضای اطراف این قلعه برج‌های متعدد و یک حوض بزرگ مشاهده می‌شوند. در گذشته چهار برج در قسمت شمالی و چهار برج دیگر در قسمت جنوبی قلعه‌ی مزبور وجود داشتند.

امروزه، در گوشه‌ی شمال شرقی این بنا برج مدوری مشاهده می‌شود که قسمت‌های مختلف آن در طول زمان تخریب شده‌اند؛ فقط دیواری به طول ۹ و ارتفاع ۲.۷۰ متر از این برج باقی مانده است. بر روی این دیوار، پنجره‌هایی با تاق جناغی و تیرکش‌های عمودی به چشم می‌خورند.

علاوه بر آن، در ضلع غربی بنای مزبور، برج مدور دیگری وجود دارد که قطر دیوارهای آن به ۸۰ سانتی‌متر می‌رسد. این برجِ دو طبقه، در طبقه‌ی اول دارای دیوارهایی به ارتفاع ۷ متر است که ارتفاع آن‌ها در طبقه‌ی دوم به ۴.۵ متر کاهش می‌یابد. همانند برج شمال شرقی، در این برج نیز تیرکش‌ها و تاقچه‌های زیبایی در قسمت داخلیِ دیوارها به چشم می‌خورند.

شایان ذکر است در قسمت‌های مختلف قلعه‌، مصالح خاصی به‌کار رفته‌اند. برای مثال، قسمت پایینی آن با استفاده از ساروج، ملات و سنگ‌های نامنظم، ساخته شده‌ است. در مقابل، در ساخت قسمت بالایی آن از خشت‌های مربع‌شکل به ابعاد ۲۰ × ۲۰ × ۵ سانتی‌مترِ مکعب، بهره برده‌اند.

به طور کلی، قلعه فین بر بالای تپه بزرگی واقع شده است و فضای وسیعی به ابعاد ۲۹۰ × ۱۸۰ مترمربع در اطرافِ آن وجود دارد. معمارانِ قلعه آن را بر روی تخته‌سنگ عریضی در بالای تپه بنا نموده‌اند.

همان‌طور که در ابتدای این پست اشاره شد، قلعه مزبور در شهر فین هرمزگان قرار دارد‌. این شهر زیبا دارای فضاهای وسیع، نخلستان‌های متراکم و خیابان‌هایی است که ساختمان‌های بلند در آن‌ها مشاهده نمی‌شود. تمامی این ویژگی‌ها سبب شده‌اند شهر فین جزو نمونه‌های واقعی و کمیاب باغ-شهر تلقی شود.

در واقع، بیشتر اماکن شهر فین در میان نخلستان‌ها قرار گرفته‌ که بانگر بوم خلیجی این منطقه است. بدین ترتیب، مردمِ شهر از خیابان‌ها مانند شبکه‌های ارتباطی یک پارک بزرگ و نخلستان‌ها، بهره می‌برند.