غار خربس در قشم نمادی از تمدن دیرین در هرمزگان

غار خربس که قدمت آن به دوره‌ مادها می‌رسد، دنباله‌های چین‌خوردگی‌های رشته کوه‌های زاگرس است. این غار معماری عجیب و مرموزی دارد و دورادور آن را تپه‌‌های مرجانی کوتاه و بلند فراگرفته است. ساختار غار را شبیه به دخمه‌های آذربایجان، کردستان، لرستان، بوشهر، اهواز و شوشتر می‌دانند.

ارتفاع دیواره‌های صخره‌ای غار خربس ۲۰ تا ۳۰ متر است. دلیل شکل‌گیری این غارها به فروکش آب دریا درون کوه و ایجاد حفره‌های تودرتو برمی‌گردد. همچنین در گذر زمان نیز مردم شکل خاصی به‌ آن بخشیده‌اند و کنده کاری‌هایی روی آن انجام داده‌اند.

در سال‌های کنونی در سمت راست داخل غار هنرمندان سنگ‌تراش دهلیزها و دالان‌های جدیدی ایجاد شده است تا الگوی جدیدی برای شناسایی غارهای اصلی باشد. در درون این دالان‌ها و دهلیزهای جدید، طرح‌هایی شبیه طرح‌های باستانی کنده کاری شده است تا به اصالت آن لطمه‌ای وارد نشود.

غار خربس که یکی از جاذبه‌ های گردشگری هرمزگان است، در ۱۵ کیلومتری جنوب قشم و در سمت راست جاده‌ قشم به روستای خربس و روستای رمچاه قرار دارد.

ورودی غار خربس از ۹ روزنه تشکیل می‌شود. پشت این روزنه‌ها تالاری قرار گرفته است که در آن دو طاقچه‌ی کوچک جاچراغی به چشم می‌خورد. درون غار تالارها، دهلیزها، اتاق‌ها، چشمه‌ها و روزنه‌های متعددی وجود دارد که به هم متصل هستند. این اتاق‌ها و تالارها ابعادی حدود ۴ در ۵.۵ متر دارند. در پایین دهانه‌ غار نیز برکه‌ای وجود دارد که برای نگهداری آب باران از آن استفاده می‌شود و در ایام بارانی سال همواره پرآب است.

در مورد مردمان این منطقه در گذشته و کاربرد غار خربس نظریه‌های متعددی وجود دارد.

برخی می‌گویند در عصر مادها از این غار به‌عنوان پرستشگاه مهر و الهه‌ میترا استفاده می‌شد.همچنین گفته می‌شود از تالار غار برای برگزاری مراسم یادبود اموات استفاده می‌کردند.

نظریه‌ دیگری وجود دارد که بر مبنای آن غار خربس پناهگاه مردم بی‌دفاعی بوده است که در گذشته مورد حمله‌ دزدان دریایی قرار می‌گرفتند. آن‌ها حفره‌های درون غار را حفر کنده بودند تا در زمان خطر کودکان، زنان و کهن‌سالان بتوانند آنجا پناه بگیرند. همچنین آب و غذا و سنگ‌هایی برای پرتاب و دفاع از خود در این غار می‌گذاشتند و مردان جوان هم به جنگ مهاجمان می‌رفتند.

مردم محلی می‌گویند بر فراز غار خربس و در ارتفاعات صخره‌ای، همواره جفتی عقاب ماهی‌گیر زندگی می‌کنند و تخم می‌گذارند. این عقاب‌ها از جمله گونه‌های نادر و مرغوب جهان هستند. همچنین در حفره‌های زیرین و زوایای تاریک غار خفاش‌‌های دم موشی زندگی می‌کنند. کارشناسان می‌گویند نسل این نوع خفاش‌ در حال انقراض است؛ اما خوشبختانه در غار خربس این خفاش‌ها در امنیت به سر می‌برند.