عراق به‌دنبال جایگزین برای گاز جغرافیای ایران؛ آیا بغداد وابستگی خود را کاهش می‌دهد؟
لغو معافیت عراق از تحریم‌های آمریکا برای خرید برق از ایران، بغداد را در موقعیت دشواری قرار داده و مقامات این کشور را وادار کرده تا به‌دنبال تأمین‌کنندگان جایگزین باشند. این اقدام که در راستای سیاست «فشار حداکثری» واشینگتن علیه حکومت تهران صورت گرفته، تأثیرات ژئوپلیتیکی و اقتصادی گسترده‌ای در منطقه خواهد داشت.
ایالات متحده از سال ۲۰۱۸ و پس از خروج از توافق هسته‌ای، تحریم‌های شدیدی را علیه بخش انرژی ایران اعمال کرده است. با این حال، عراق به دلیل وابستگی شدید به برق ایران، معافیتی ویژه داشت که به این کشور امکان می‌داد بدون مواجهه با تحریم‌های واشینگتن، به خرید انرژی از تهران ادامه دهد. اما روز شنبه ۱۸ اسفند، آمریکا این معافیت را لغو کرد و اعلام کرد که عراق دیگر نمی‌تواند از ایران برق خریداری کند.
مقامات حکومت تهران بلافاصله به این تصمیم واکنش نشان دادند و آن را «غیرقانونی» خواندند. عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، این اقدام را به «محروم‌کردن مردم بی‌گناه عراق از برق در آستانه تابستان» تعبیر کرد.
قطع برق و بحران گاز در جغرافیای ایران؛ آیا تهران همچنان می‌تواند صادرکننده انرژی باشد؟
در پی لغو این معافیت، عراق به‌دنبال تأمین‌کنندگان جایگزین برای گاز مورد نیاز نیروگاه‌های خود است. مدیر شرکت گاز جنوب عراق در گفت‌وگو با رویترز اعلام کرد که این کشور در حال بررسی واردات گاز از قطر و عمان است.
بر اساس قرارداد پنج‌ساله‌ای که بغداد در سال گذشته با تهران تمدید کرده بود، عراق روزانه تا ۵۰ میلیون مترمکعب گاز از ایران وارد می‌کرد. با این‌حال، به‌نظر می‌رسد که این قرارداد نیز تحت تأثیر تحریم‌های جدید قرار گرفته و بغداد باید هرچه
در حالی که مقامات جمهوری اسلامی نسبت به محروم شدن عراق از برق واکنش نشان داده‌اند، بحران برق در خود ایران به مرحله‌ای حاد رسیده است. طی ماه‌های گذشته، قطع گسترده برق حتی در فصل زمستان باعث اعتراضات مردمی در بسیاری از شهرها شد. دولت با انتشار جدول زمان‌بندی خاموشی‌ها نشان داده که این وضعیت در بهار و تابستان نیز ادامه خواهد داشت.
همچنین، ایران با کمبود شدید گاز مواجه است و بسیاری از نیروگاه‌ها به مازوت‌سوزی روی آورده‌اند که این امر موجب افزایش آلودگی هوا و تهدید سلامت عمومی شده است.
لغو معافیت عراق از تحریم‌های آمریکا نه‌تنها چالش‌های اقتصادی برای بغداد به همراه دارد، بلکه روابط ایران و عراق را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد. ایران یکی از مهم‌ترین تأمین‌کنندگان انرژی عراق بوده، اما همزمان، تحریم‌ها و بحران داخلی انرژی، توانایی تهران در تأمین برق و گاز را با محدودیت‌های جدی مواجه کرده است.
اگر عراق موفق شود از قطر و عمان گاز وارد کند، این مساله می‌تواند وابستگی بغداد به تهران را کاهش داده و موازنه قدرت در منطقه را تغییر دهد. از سوی دیگر، این اقدام می‌تواند موجب افزایش فشارهای اقتصادی بر حکومت تهران شود که هم‌اکنون نیز با بحران‌های داخلی متعددی دست‌وپنجه نرم می‌کند.
در مجموع، تصمیم آمریکا برای لغو این معافیت، پیامدهای گسترده‌ای برای عراق، ایران و حتی منطقه خواهد داشت. آیا بغداد می‌تواند راهکاری عملی برای تأمین انرژی خود پیدا کند یا همچنان وابستگی‌اش به تهران ادامه خواهد داشت؟ آینده روابط ایران و عراق در سایه این تحولات، به سیاست‌های انرژی و مداخلات منطقه‌ای گره خورده است.
