روانشناسی در خدمت سرکوب؟ “کلینیک ترک بی‌حجابی” سوءاستفاده از علم برای مهار معترضان
حکومت تهران وقتی با واکنش های شدید و تمسخر طرح بی پایه و اساس کلینیک ترک بی حجابی مواجه شده است پای خود را از این طرح بیرون کشیده و با واکنش منفی نسبت به طرح راه‌اندازی «کلینیک ترک بی‌حجابی» به اظهارات مسوولان ستاد امر به معروف پاسخ داده است.
طرح جنجالی «کلینیک ترک بی‌حجابی» با هدف بازگرداندن زنان به حجاب اجباری، به واکنش‌های تندی از فعالان اجتماعی روبه‌رو شده است. در حالی که برخی معتقدند استفاده از روان‌پزشکی و روانشناسی برای مقابله با بی‌حجابی شکل جدیدی از سرکوب است.
زهرا بهروزآذر، معاون امور زنان و خانواده در دولت پزشکیان این طرح را «موجب وهن اسلام و تحقیر زنان» دانسته و تاکید کرد که این موضوع هیچ‌گونه ارتباطی با دولت پزشکیان و حکومت ندارد و در کابینه به تصویب نرسیده است.
بهروزآذر بیان کرد که حجاب یک «موضوع تربیتی» است و باید آموزش آن از درون خانواده‌ها آغاز شود. وی همچنین اظهار داشت که پرداختن به موضوع حجاب از طریق طرح‌هایی مانند «کلینیک ترک بی‌حجابی» نه‌تنها سازنده نیست، بلکه می‌تواند باعث سوء تفاهم و ایجاد تصویری تحقیرآمیز از اسلام شود. او افزود: «این نوع طرح‌ها باید کرامت زنان را حفظ کنند و به روش‌های موثر و متناسب با نگاه اسلامی دنبال شوند.»
کلینیک ترک بی‌حجابی؛ پاسخ به درخواست‌ها یا ابزاری برای فشار بیشتر؟
مهری طالبی دارستانی، رئیس اداره زنان و خانواده ستاد امر به معروف تهران، این کلینیک را برای «درمان علمی و روان‌شناختی بی‌حجابی» و با هدف حمایت از نوجوانان و زنان معرفی کرده است. وی این اقدام را پاسخی به «درخواست‌های مکرر خانواده‌ها» دانسته که به دلیل فشارهای محیطی و اجتماعی مجبور به انتخاب پوششی غیر از حجاب شرعی شده‌اند.
طالبی دارستانی که پیشتر با دیدگاه‌های جنجالی و حمایت از کودک‌همسری شناخته می‌شود، کلینیک ترک بی‌حجابی را بخشی از «نقشه جامع زیست‌بوم غیرت، حیا، عفت و حجاب» عنوان کرد که شامل برنامه‌های متعددی در حوزه‌های آموزش، نظارت و تبلیغ است.
استفاده حکومت تهران از روان‌پزشکی به‌عنوان ابزاری برای سرکوب معترضان
برخی از منتقدان و فعالان حقوق بشر معتقدند که حکومت تهران از روان‌پزشکی و روانشناسی برای سرکوب معترضان استفاده می‌کند.
این نوع استفاده از روان‌پزشکی به‌عنوان ابزاری برای اعمال فشار بر مخالفان اجباری حجاب پس از اعتراضات گسترده در کشور به ویژه پس از جان باختن مهسا امینی، به‌طور فزاینده‌ای مورد توجه قرار گرفته است.
به گفته منابع خبری، شماری از هنرمندان و فعالان اجتماعی نیز به دلیل اعتراض به حجاب اجباری، با محکومیت‌هایی همچون مراجعه به مراکز روان‌پزشکی و دریافت گواهی سلامت مواجه شده‌اند.
در همین راستا، چهار انجمن روانشناسی و روان‌پزشکی ایران از «سوءاستفاده از روان‌پزشکی» برای سرکوب معترضان انتقاد کرده و این اعمال را غیراخلاقی و مغایر با اصول حرفه‌ای روان‌پزشکی عنوان کرده‌اند.
انتقاد از ناتوانی دولت پزشکیان در مقابله با جریان‌های تندرو
مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم، در طول رقابت‌های انتخاباتی وعده‌هایی برای پایان دادن به سخت‌گیری‌ها در موضوع حجاب و آزادی‌های اجتماعی داده بود. اما به نظر می‌رسد که دولت فعلی در کنترل جریان‌های تندرو و اعمال سیاست‌های معتدل در زمینه حجاب با چالش‌های بسیاری روبرو است و همچنان نظاره‌گر گسترش پروژه‌های اجباری در این حوزه است.
در میان موج اعتراضات و نارضایتی‌ها، برخی از شهروندان معتقدند که حکومت به جای تمرکز بر ایجاد «کلینیک ترک بی‌حجابی» باید به مسائل مهم‌تر همچون «کلینیک ترک فساد و اختلاس» بپردازد.
انتقاد از« کلینیک ترک بی‌حجابی»: بازگشت به روش‌های ناکارآمد و غیرقابل‌قبول
در همین راستا، مصطفی داننده، تحلیل‌گر اجتماعی، با اشاره به این طرح اظهار داشت که نام «کلینیک ترک بی‌حجابی» تداعی‌کننده کلینیک‌های ترک اعتیاد است؛ گویی نیت بر این است که دختران را به تخت ببندند و به «درمان اجباری» بپردازند.
این طرح را از همان ابتدا دور از درک و همراه با نوعی تمسخر و خنده‌آور برای جامعه دانست و افزود که تجربه‌های مشابه در مسائل اجتماعی و فرهنگی در جهان نشان داده‌اند که راه‌حل‌هایی این‌چنین صرفاً به نتایج نامطلوب منجر می‌شوند.
این طرح، به عقیده داننده، پیامی تلخ برای جوانان و زنانی دارد که اعتقاداتشان با دیدگاه‌های ستاد امر به معروف متفاوت است و به نوعی آن‌ها را به عنوان بیمارانی نیازمند درمان معرفی می‌کند؛ برخوردی که پیشتر در زمینه اعتیاد به کار گرفته می‌شد و حالا بدون در نظر گرفتن تأثیرات آن، به مسئله پوشش تعمیم داده شده است.
سعیده بندر
