
در حالیکه گزارشهای رسانهای از جمله شبکه خبری سیانان از احتمال برگزاری دور بعدی مذاکرات حکومت تهران و آمریکا در اروپا خبر میدهند، نگاه دقیقتری به ترکیب، شیوه برگزاری و اهداف این نشستها، بیش از آنکه نویددهنده گشایشی دیپلماتیک باشد، نشان از تداوم بازیهای پشتپردهای دارد که بیش از هر چیز، منافع مردم را قربانی بدهبستانهای امنیتی و سیاسی میکند.
نشست اخیر که بهصورت غیرمستقیم و در اقامتگاه وزیر خارجه عمان در مسقط برگزار شد، با حضور ۵ نماینده از هر طرف و با واسطهگری سه دیپلمات عمانی انجام شد؛ شکلی از مذاکره که عمق بیاعتمادی و شکاف در روابط طرفین را آشکار میسازد. از سوی دیگر، نحوه استقرار طرفین در سالنهای متفاوت و “چند دقیقه گفتوگوی کوتاه در پایان”، بیش از هر چیز تداعیگر یک صحنهسازی دیپلماتیک برای مصرف رسانهای و ارسال سیگنالهای حسابشده به بازیگران منطقهای است.
بر اساس اطلاعات منتشرشده، دولت ترامپ (در بازگشت انتخاباتی احتمالی) بهدنبال رسیدن به توافقی سریع است؛ توافقی که نهتنها به جزئیات فنی توجهی ندارد، بلکه بهنظر میرسد بیش از هر چیز در خدمت اهداف تبلیغاتی و مصرف انتخاباتی قرار دارد. از طرف دیگر، حضور عباس عراقچی – از چهرههای امنیتی وزارت خارجه حکومت تهران – بهجای مقام رسمی دیپلماتیک، حاکی از آن است که تصمیمگیری درباره مذاکرات، همچنان در حوزه نهادهای اطلاعاتی و نظامی، و نه دستگاه دیپلماسی مستقل، باقی مانده است.
این شکل از گفتوگو، نه بر پایه منافع مردم و اصول شفافیت، بلکه بر محور منافع پنهان، بقای سیاسی و قدرتیابی دوگانه جمهوری اسلامی و دولت آمریکا طراحی شده است. در حالیکه مردم ایران با فشارهای اقتصادی، سرکوب داخلی، و بحران مشروعیت سیاسی مواجهاند، حاکمیت بهدنبال تثبیت جایگاه خود از مسیر توافقات پشتپرده است.
مذاکرهای که شفاف نباشد، پاسخگو نباشد و مشارکت عمومی را نادیده بگیرد، نه تنها راهحلی برای بحران نیست، بلکه زمینهساز تحمیل توافقاتی میشود که هزینههای آن سالها بر دوش مردم باقی خواهد ماند.