
زندان سپیدار اهواز، واقع در شهرستان اهواز، یکی از تاسفبارترین و مخوفترین زندانهای جغرافیای ایران است که به دلیل شرایط غیرانسانی و نقض آشکار حقوق بشر، به «کشتارگاه» مشهور شده است. این زندان با دارا بودن ۱۰ بند، زندانیانی از اقشار مختلف را در خود جای داده که از زندانیان جرائم سنگین گرفته تا افراد با شرایط متفاوت در آن نگهداری میشوند، و در تمامی بندها وضعیت بهداشتی، غذایی، و انسانی بهشدت بحرانی است.
یکی از ویژگیهای برجسته زندان سپیدار، وضعیت اسفناک بند قرنطینه است که محل ورود اولیه زندانیان تازهوارد است. این بند، که در آن تعداد زیادی زندانی در اتاقهایی شلوغ و پرجمعیت با شرایط بهداشتی صفر نگهداری میشوند، به طور شگفتانگیزی بهطور دائم پر از آزار و اذیت و بیاحترامی به کرامت انسانی است. زندانیان در این بند در شرایطی قرار دارند که حتی برای خوابیدن باید بهطور دستهجمعی و در کف زمین، در کنار یکدیگر بمانند.
در دیگر بندها نیز وضعیت به هیچ وجه بهتر نیست. در بند ۱، که حدود ۵۰۰ زندانی در آن نگهداری میشوند، بسیاری از زندانیان به دلیل کمبود فضا و امکانات در کف بند بهاجبار میخوابند. در حالی که بند ۲، با قوانین و شرایط اجباری نظیر نماز جماعت و دعاهای اجباری، تنها بهعنوان بند «فرهنگی» شناخته میشود، بسیاری از زندانیان از حضور در آن بیزارند. در بندهای ۷ و ۸، که به زندانیان مرتبط با مواد مخدر و جوانان اختصاص دارد، شرایط بهداشتی به حدی بد است که زندانیان خود را در معرض فساد و اعتیاد شدید میبینند.
از سوی دیگر، مدیریت زندان تحت سرپرستی افرادی نظیر احمد آزاده و حاج امین سبحانی، به شدت سرکوبگرانه و تهدیدآمیز است. آنها به زندانیان فشار روانی سنگینی وارد کرده و حتی در برخی موارد ملاقاتهای زندانیان را نیز مشروط به رعایت شرایط خاصی میکنند. مسئولان زندان بهطور آشکار از وضعیت وحشتناک درون زندان بیتفاوت هستند و عملاً هیچ ترتیبی برای اصلاح شرایط اتخاذ نمیکنند.
وضعیت بهداشتی در زندان سپیدار به حدی بحرانی است که حتی زندانیان بیمار نیز در شرایطی بحرانی نمیتوانند به مراکز درمانی اعزام شوند و خدمات درمانی بهشدت ناکافی است. خدمات بهداشتی از جمله دندانپزشکی و درمانهای عمومی، بسیار محدود و غیرمؤثر است، و بسیاری از زندانیان به دلیل عدم دسترسی به درمانهای لازم، جان خود را از دست میدهند.
در کنار شرایط بهداشتی و درمانی وخیم، وضعیت غذایی در زندان نیز در حد فاجعهای قرار دارد. غذای زندانیان معمولاً از ضایعات مرغ و سیبزمینی خام تهیه میشود و به دلیل کیفیت پایین و محدودیتهای شدید غذایی، زندانیان مجبور به خرید مواد غذایی با قیمتهای گزاف از فروشگاه زندان هستند. در این شرایط، زندانیان بهویژه در بندهای ۱۰ و ۸، مجبور به انجام کارهای سخت و بیگاری در ازای دریافت حداقل دستمزدهایی همچون پاکت سیگار یا داروی بوپرنورفین هستند.
اما فساد مدیریتی تنها محدود به شرایط داخلی زندان نمیشود. به گفته برخی منابع، حتی جشنهای آزادی که در زندان سپیدار برگزار میشوند، تنها نمایشی از سوی مسئولان زندان برای فریب افکار عمومی و رسانهها است. این جشنها بیشتر به یک نمایش فریبکارانه تبدیل میشود که در آن زندانیان را بهعنوان آزادشدگان خوشحال نشان میدهند، در حالی که بعد از پایان مراسم دوباره به بندها باز میگردند.
زندان سپیدار اهواز بهواقع نه تنها مکانی برای نگهداری مجرمان است، بلکه به یکی از بدترین مکانها برای نقض حقوق بشر و استثمار انسانی تبدیل شده است. شرایط غیرانسانی در این زندان، فشارهای روانی و جسمانی سنگینی که به زندانیان وارد میشود، و فساد سیستماتیک در اداره آن، نشاندهنده یک بحران گسترده در سیستم زندانبانی ایران است که نیاز به توجه فوری و تغییرات اساسی دارد.