ساختار مناظره‌های انتخاباتی در ایران، «شخص محوری» است
ساختار مناظره‌های انتخاباتی دنیا، پرسش محورِ موضوعی است، مجری در مناظره‌ها یک موضوع مثل مالیات را مشخص می کند. هر کدام از نامزدها باید توضیح دهند که چه برنامه‌ای برای مالیات دارند و به عنوان مثال می‌خواهند از ثروتمندان مالیات بیشتری بگیرند یا عموم مردم. اگر نامزدی قبلا حرفی درباره مالیات زده که در مناظره می‌خواهد زیر حرفش بزند، مجری یا نامزد دیگر دست او را رو می‌کند.
انتخابات در ایران به جای شخص محور بودن، باید برنامه محور باشد. باید مردم را به جای رای دادن به اشخاص به رای دادن به افکار دعوت کنیم. در حال حاضر انتخابات ما برنامه محور نیست و شخص محور است.
مناظره در خدمت ترویج فرهنگ و ادبیات سیاسی برنامه‌محور است. اگر مناظره پرسش‌محورِ موضوعی باشد، معلوم می‌شود که هر نامزدی درباره مشکلات اساسی کشور چه برنامه‌ای دارد. برنامه مطرح شده توسط هر نامزد باید عملیاتی و مشخص باشد. ولی برخی نامزدها اصول کلی برنامه را به جای برنامه قالب می‌کنند.
در یک مناظره اقتصادی مجری باید بگوید می‌خواهیم به عنوان مثال درباره سه موضوع تولید، مالیات، بیمه همگانی صحبت کنیم. نامزدها هم باید پاسخ دهند که در این سه مساله از چه ظرفیت‌هایی قرار است استفاده کنند. پرسش‌های مطرح شده باید شفاف باشد. اما مناظره‌های ما به این شکل نیست و به همین دلیل اثرش به حداقل می رسد. یک نامزد سند می‌آورد که فلانی کجا زمین گرفته و دیگری می‌گوید تو فلان جا فلان خلاف را کردی.
تاثیر مناظره‌های دو نفره از چند نفره بیشتر است لزومی ندارد همه برنامه‌های مناظره یک مجری داشته باشد. یک مجری که کارشناس اقتصادی است می‌تواند بخش اقتصادی را اجرا کند و مجری-کارشناس فرهنگی عهده‌دار اجرای بخش فرهنگی شود.
صاحبنظران رسانه باید در روند برگزاری مناظره‌ها نقش داشته باشند، متاسفانه به این صاحبنظران مراجعه‌ای نمی شود و از آنها سوالی نمی کنند. برای صاحبنظران عرصه رسانه فرقی نمی‌کند این نامزد یا آن نامزد برنده شود. آنها می‌گویند در مناظره‌ها سراغ روشی بروید که فایده‌اش بیشتر است. حساس‌ترین موضوعات کشور گره‌هایی دارند که مربوط به بخش ارتباطات و رسانه است. باید عینک سیاسی و امنیتی را از چشم بردارند و سراغ متخصصان این حوزه بروند.
نویسنده: دکتر مجید رضاییان، استاد دانشگاه و پژوهشگر ژورنالیسم/منبع: ایرنا
