زندان شیبان اهواز؛ روایت ۷۵ زندانی از نقض حقوق انسانی و بی‌عدالتی

زندانیان سیاسی و عقیدتی در بند ۵ زندان شیبان اهواز در شرایطی غیرانسانی و بدون رعایت استانداردهای اولیه حقوق زندانیان نگهداری می‌شوند. انتقال زندانیان متهم به جرایم خشن به این بند، علاوه بر نقض اصل تفکیک جرایم، فضای امنیتی و روانی زندانیان را نیز به خطر انداخته است. عدم دسترسی به خدمات پزشکی و بهداشتی مناسب، شرایط نامطلوب زیستی و خراب بودن سیستم گرمایشی، تنها گوشه‌ای از چالش‌هایی است که این زندانیان با آن روبه‌رو هستند. این وضعیت نشان‌دهنده سیاست‌های سیستماتیک فشار و محدودیت بر زندانیانی است که به‌دلیل عقاید سیاسی یا مذهبی خود محکوم شده‌اند و در زندان‌های  حکومت تهران، حتی از حداقل حقوق انسانی نیز محروم می‌شوند.

اسامی ۷۵ نفر از زندانیان سیاسی و عقیدتی بند پنج زندان شیبان اهواز که برخی از آن‌ها از بیماری‌های متعدد رنج می‌برند و از خدمات پزشکی محروم هستند، به شرح زیر است:

۱- غلامحسین کلبی، در تاریخ ۱۹ دی‌ماه ۱۳۷۹ به همراه سعید ماسوری به اتهام عضویت در سازمان مجاهدین خلق ایران در شهرستان دزفول بازداشت و در سال ۱۳۸۱ در دادگاه انقلاب تهران با اتهام محاربه به اعدام محکوم شد. در ‌‌‌‌نهایت حکم اعدام وی به حبس ابد تقلیل پیدا کرد. اکنون بیست و چهارمین سال از حکم حبس ابد خود را در این بند سپری میکند. وی از بیماری های متعددی از جمله فتق رنج میبرد و از رسیدگی تخصصی پزشکی و اعزام به مراکز درمانی محروم مانده است.

۲- ایوب پرکار، در تاریخ ۱۴ دی سال ۱۳۸۷ توسط نیروهای امنیتی بازداشت و سپس توسط شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی یحیی پیرعباسی به اتهام محاربه از طریق همکاری با سازمان مجاهدین خلق به اعدام محکوم شد. این حکم نهایتا توسط شعبه ۳۶ دادگاه تجدیدنظر استان تهران به ۲۰ سال حبس تعزیری تقلیل یافت. این زندانی سیاسی تبعیدی ۶۹ ساله، شانزدهمین سال از دوران محکومیت خود را بدون حتی یک روز مرخصی در این بند سپری می کند.

۳- مهران قره‌باغی، در دی‌ماه ۱۳۹۸ توسط مأموران اطلاعات سپاه بازداشت و در دی‌ماه ۱۴۰۰ از زندان بهبهان به زندان شیبان اهواز منتقل شد. او پیش‌تر به اتهام “توهین به رهبری” و “تبلیغ علیه نظام” به سه سال حبس محکوم شده بود که دو سال آن اجرا شد. در اردیبهشت ۱۴۰۱، در پرونده‌ای جداگانه، به اتهاماتی نظیر عضویت در گروه‌های مخالف نظام، فعالیت تبلیغی علیه نظام، و توهین به رهبری، مجموعاً به ۱۰ سال و یک ماه حبس تعزیری محکوم شد. در شهریور ۱۴۰۲، در پرونده‌ای دیگر مرتبط با دوران حبس، به اتهام “تخریب اموال عمومی” و “اختلال در نظم عمومی”، به سه سال و شش ماه حبس، ۴۵ ضربه شلاق، و تعلیق دو سال از محکومیت به مدت پنج سال محکوم شد.

۴- ناظم بریهی، فرزند صگبان، متولد سال ۱۳۶۵، طلبه علوم دینی و اهل حمیدیه است که در تاریخ ۱۷ مهر ۱۳۸۴ توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد. آقای بریهی در زمان بازداشت هنوز به سن هجده سالگى نرسیده بود. وی نهایتا به اتهام اقدام علیه امنیت ملی، محاربه باخدا و إفساد فی الارض، از سوی شعبه یک دادگاه انقلاب اهواز به حبس ابد محکوم شد.

۵- صادق قاسمی، در آبان ۱۴۰۱ به دستور بازپرس پرونده توسط ماموران اطلاعات سپاه پاسداران بازداشت و پس از اتمام مراحل بازپرسی، به زندان شیبان اهواز منتقل شد. وی مهرماه سال جاری، در بخشی از پرونده خود از بابت اتهاماتی از جمله محاربه، افساد فی الارض و عضویت در گروه های مخالف نظام تبرئه شد. اما در خصوص بخش دیگری از پرونده خود در حال تحمل حبس است.

۶- علی سیاحی، در تاریخ ۱۲ مرداد ماه ۱۳۹۷ بازداشت شد و سپس در تاریخ ۲۱ مردادماه همان سال با وثیقه آزاد شد. وی پیشتر به اتهام اقدام علیه امنیت ملی از سوی شعبه ۳ دادگاه انقلاب اهواز به ۳ سال حبس محکوم شده بود.

۷- علی حلفی، در سال ۱۳۸۴ بازداشت و به اتهام اقدام علیه امنیت ملی، محاربه باخدا و إفساد فی الارض از سوی شعبه یک دادگاه انقلاب اهواز  به ۳۰ سال حبس محکوم شد.

۸- محمدعلی عموری، دی ماه ۱۳۹۲ توسط دادگاه انقلاب بابت اتهام محاربه به اعدام محکوم شد و این حکم مدتی بعد به حبس ابد تغییر کرد.

۹- عبدالامام زائری، در سال ۱۳۸۴ بازداشت شد. او سپس به اتهام اقدام علیه امنیت ملی، محاربه باخدا و إفساد فی الارض، از سوی شعبه یک دادگاه انقلاب اهواز به حبس ابد محکوم شد.

۱۰- مهدی خانی‌پور(حلفی)، فرزند کریم، متولد ۱۳۶۳ و از اهالی روستای تلبومه واقع در شمال اهواز است. وی در تاریخ ۴ فروردین ۱۳۹۳ توسط ماموران اداره اطلاعات اهواز بازداشت و در پی آن از بابت اتهامات “محاربه” و “عضویت در گروه موسوم به الاحوازیه” از سوی شعبه ۴ دادگاه انقلاب اهواز به ۱۷ سال حبس تعزیری محکوم شد. وی سپس در پرونده ای که در دوران حبس علیه وی گشوده شد، در سال ۹۸ از بابت اتهامات “اخلال در نظم زندان، نزاع دسته جمعی و ضرب و شتم و توهین به کارمندان زندان” به سه سال و شش ماه حبس تعزیری محکوم شد.

۱۱- عبدالزهرا هلیجی، در سال ۱۳۸۴ بازداشت شد. او سپس به اتهام اقدام علیه امنیت ملی، محاربه باخدا و إفساد فی الارض، از سوی شعبه یک دادگاه انقلاب اهواز به حبس ابد محکوم شد.

۱۲- جابر سخراوى (صخراوی)، در تاریخ ۴ فروردین‌ ۹۳ توسط ماموران اداره اطلاعات اهواز در خیابان خشایار این شهر بازداشت شد. در تاریخ ۲۷ خرداد همان سال به زندان کارون اهواز منتقل شد. آقای سخراوی پس تعطیلی زندان کارون اهواز به زندان شیبان این شهر انتقال یافت. جابر سخراوى در دادگاه انقلاب اهواز توسط «قاضی شعبونی» به اتهام «اقدام علیه امنیت کشور از طریق محاربه» به ۱۴ سال و ۶ ماه حبس تعزیری محکوم شده بود. این حکم در شعبه ۱۶ دادگاه تجدیدنظر اهواز به ۱۲ سال و پنج‌ماه حبس تقلیل پیدا کرد. وی که به مرخصی درمانی اعزام شده بود، با ناتمام ماندن مراحل درمان به زندان بازگشت.

۱۳- حبیب دریس، اواسط بهمن ۱۳۹۷ توسط نیروهای امنیتی در خوزستان بازداشت شد. نهایتا در اسفند ۱۴۰۱، او  به اتهام عضویت در گروه حرکه النضال العربی داخل ایران، به جهت مقابله مسلحانه با اساس نظام جمهوری اسلامی ایران با حکم دادگاه انقلاب شهرستان اهواز به اعدام محکوم شد.

۱۴- یحیی ناصری، در سال ۱۳۸۴ بازداشت و به اتهام اقدام علیه امنیت ملی، محاربه باخدا و إفساد فی الارض از سوی شعبه یک دادگاه انقلاب اهواز به حبس ابد محکوم شد.

۱۵- فارس رماحی، در بهمن ماه ۱۳۹۷ توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد. سپس آقای رماحی توسط دادگاه انقلاب اهواز به ۳۵ سال حبس در زندان شیبان اهواز و ۱۵ سال تبعید به زندان سنندج محکوم شد.

۱۶- سید مختار آل بوشوکه، در اسفندماه ۸۹ توسط نیروهای امنیتی در شهر خلف آباد یا رامشیر در استان خوزستان بازداشت شد. سپس در سال ۹۱ توسط  شعبه ۳ دادگاه انقلاب اهواز به ریاست قاضی سید محمد باقر موسوی بابت اتهامات محاربه، افساد فی الارض، تبلیغ علیه نظام جمهوری اسلامی و اقدام علیه امنیت ملی به اعدام محکوم شد. این حکم چندی بعد به حبس ابد تغییر پیدا کرد.

۱۷- علی محتشم‌زاده، در تاریخ ۱۰ آبان ۱۴۰۱، توسط نیروهای امنیتی در منزل شخصی خود بازداشت شد. وی سپس در بهمن ماه همان سال با تودیع وثیقه از زندان آزاد شد. او چندی بعد توسط دادگاه انقلاب اهواز آقای محتشم زاده را از بابت اتهامات “اخلال در نظم عمومی به قصد برهم زدن امنیت کشور” به پنج سال، “عضویت در یکی از گروه های مخالف نظام” پنج سال و “فعالیت تبلیغی علیه نظام از طریق شعار نویسی و ارسال مطالب تبلیغی در فضای مجازی” به یک سال حبس تعزیری محکوم کرده است. همچنین دادگاه به عنوان مجازات تکمیلی این شهروند را به دو سال ممنوع الخروجی محکوم کرد. او هم اکنون در حال تحمل دوران محکومیت خود است.

۱۸- سید سالم موسوی، اواسط بهمن ۱۳۹۷ توسط توسط نیروهای امنیتی در خوزستان بازداشت شد. نهایتا در اسفند ۱۴۰۱، سالم موسوی به اتهام عضویت در گروه حرکه النضال العربی داخل ایران، به جهت مقابله مسلحانه با اساس نظام جمهوری اسلامی ایران با حکم دادگاه انقلاب شهرستان اهواز به اعدام محکوم و حکم صادره در دیوان عالی کشور در دست بررسی است.

۱۹- محمد مالک داورشناس (سید مالک موسوی) در اردیبهشت ۱۴۰۰ به همراه یکی از دوستان خود به نام عباس خزرجی توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد. نهایتا پس از بازجویی های به عمل آمده، شعبه دوم دادگاه انقلاب دزفول، آقای داورشناس را از بابت اتهام “بغی” به اعدام و آقای خزرجی را به اتهام “مشارکت در اخلال در نظم” به ده سال حبس محکوم کرد. “حمله و آتش زدن پاسگاه مقاومت بسیج شاوور” از مصادیق اتهام مطروحه علیه آقای داورشناس عنوان شده است.

۲۰- حسن سواری، زندانی ۴۱ ساله نیز محکومیت ۱۱ ساله خود را در زندان شیبان اهواز سپری میکند.

۲۱- محمد حیدری، آبان ۱۳۹۸ در جریان مراسم خاکسپاری حسن حیدری شاعر منتقد اهوازی توسط ماموران اداره اطلاعات اهواز بازداشت شد و سپس در تاریخ ۱۱ خردادماه ۱۳۹۹، با تودیع وثیقه از زندان شیبان اهواز آزاد شد. او سپس توسط مرجع قضایی به اتهام محاربه محکوم به ۱۵سال زندان محکوم شد و اکنون در حال تحمل دوران محکومیت خود است.

۲۲- عبدالامیر زرگانی، ۲۸ ساله و اهل منطقه «گرانه» اهواز، توسط اداره اطلاعات بازداشت و از سوی دادگاه انقلاب این شهر به دو سال حبس به اتهام تبلیغ علیه نظام و اتهام دیگری محکوم شده است.

۲۳- یوسف سواری، در تاریخ ۱۷ آبان ۹۷ توسط نیروهای اطلاعات سپاه در منزل پدری خود بازداشت و به بازداشتگاه اطلاعات سپاه اهواز منتقل شد. او سپس در تاریخ ۱۰ اردیبهشت ۹۹، با تودیع وثیقه، از زندان شیبان اهواز آزاد شد. او نهایتا سال گذشته، توسط دادگاه انقلاب اهواز به اتهام ارتباط با گروه‌های مخالف جمهوری اسلامی به ۱۰ سال حبس محکوم شد. وی هم اکنون در حال تحمل دوران محکومیت خود است.

۲۴- سعید سعیداوی، در اردیبهشت ماه سال ۹۷ دستگیر و پس از ماه‌ها بازداشتبا تودیع وثیقه از زندان شیبان اهواز آزاد شد. او در تاریخ ۲۴ تیر ۱۴۰۲ توسط شعبه دوم دادگاه انقلاب اهواز به یک حبس و دو سال ممنوع الخروجی از کشور محکوم شد. وی هم اکنون در حال تحمل دوران محکومیت خود است. کارون

۲۵- سید یابر آلبوشوکه، در فروردین ماه ۱۳۹۹ به (۱. اخلال در نظم و آسایش عمومی از طریق جنجال و هیاهو- تسبیب در قتل ۴ نفر مرد مسلمان، ۲. مشارکت در جرایم: تخریب و احراق عمدی اموال عمومی و اخلال در نظم عمومی ۳. تسبیب قتل پنج زندانی) متهم شد. وی سپس به حبس ابد محکوم شد و اکنون در حال تحمل دوران محکومیت خود است.

۲۶- مرتضی مهناپور، این زندانی محکوم به اعدام است. تحقیقات هرانا در خصوص صدور این حکم کماکان ادامه دارد.

اسامی متهمان سیاسی که کماکان در بازداشت بسر میبرند:

۲۷- جاسم مقدم، در تاریخ ۲۸ مهرماه سال ۱۴۰۱، توسط نیروهای انتظامی در اهواز بازداشت شد. وی چندی بعد در دادسرای اهواز از بابت اتهاماتی همچون توهین به رهبری مورد تفهیم اتهام قرار گرفت و در نهایت توسط دادگاه انقلاب به دو سال حبس محکوم شد. این زندانی سیاسی، در دوران حبس خود با پرونده جدیدی مواجه شده که مانع آزادی وی شد. در حالی که دوران محکومیت قبلی او به پایان رسیده، پرونده دوم او نیز هنوز مورد رسیدگی قرار نگرفته و او در وضعیت بلاتکلیفی به سر می‌برد.

۲۸- محمد لویمی، زندانی سیاسی پس از اتمام دوران ۹ ماه حبس خود اوایل سال جاری آزاد شد. وی مجددا بازداشت و در بلاتکلیفی بسر میبرد.

۲۹- علیرضا مرداسی، این متهم سیاسی در تاریخ دهم مردادماه ۱۴۰۲، توسط نیروهای امنیتی در اهواز بازداشت شد. او در دادسرای اهواز از بابت اتهاماتی از قبیل افساد فی‌ الارض، عضویت در گروه‌های مخالف نظام و اجتماع و تبانی به قصد برهم زدن امنیت ملی مورد تفهیم اتهام قرار گرفته، اما تاکنون دادگاهی برای او تشکیل نشده است. او کنون  به صورت بلاتکلیف در زندان شیبان اهواز نگهداری میشود.

۳۰- حجت آل‌محمدی، در تاریخ ۲۶ شهریورماه، توسط چند تن از نیروهای امنیتی در منزل شخصی‌اش در ایذه بازداشت شد و پس از اتمام مراحل بازجویی از بازداشتگاه اداره اطلاعات اهواز به زندان شیبان منتقل گردید. وی در بلاتکلیفی بسر میبرد.

۳۱- روح الله کاووسی، متهم سیاسی ساکن ایذه در تاریخ دهم شهریور ۱۴۰۲، توسط نیروهای امنیتی در اهواز بازداشت و سپس به زندان شیبان این شهر منتقل شد. او اکنون به صورت بلاتکلیف در این بند نگهداری میشود.

۳۲- فرشاد اعتمادی فر، شهروند ساکن روستای پیچاب از توابع شهرستان باشت استان کهگیلویه و بویراحمد در تاریخ ۲۶ خردادماه سال گذشته، توسط ماموران وزارت اطلاعات بازداشت شد. وی پس از اتمام مراحل بازجویی در یکی بازداشتگاه اداره اطلاعات یاسوج به زندان یاسوج منتقل شد. در دی ماه سال گذشته،وی به زندان شیبان اهواز منتقل شدند. اکنون وی در بلاتکلیفی بسر میبرد.

۳۳- داوود حرمت‌نژاد، شهروند ساکن روستای پیچاب از توابع شهرستان باشت استان کهگیلویه و بویراحمد در تاریخ ۲۶ خردادماه سال گذشته، توسط ماموران وزارت اطلاعات بازداشت شد. وی پس از اتمام مراحل بازجویی در یکی بازداشتگاه اداره اطلاعات یاسوج به زندان یاسوج منتقل شد. در دی ماه سال گذشته،وی به زندان شیبان اهواز منتقل شدند. اکنون وی در بلاتکلیفی بسر میبرد.

۳۴- سامان حرمت‌نژاد، شهروند ساکن روستای پیچاب از توابع شهرستان باشت استان کهگیلویه و بویراحمد در تاریخ ۲۶ خردادماه سال گذشته، توسط ماموران وزارت اطلاعات بازداشت شد. وی پس از اتمام مراحل بازجویی در یکی بازداشتگاه اداره اطلاعات یاسوج به زندان یاسوج منتقل شد. در دی ماه سال گذشته،وی به زندان شیبان اهواز منتقل شدند. اکنون وی در بلاتکلیفی بسر میبرد.

۳۵- مسعود جامعی، در تاریخ ۱۰ مردادماه ۱۴۰۲، توسط نیروهای امنیتی در اهواز بازداشت شد. او در دادسرای اهواز از بابت اتهاماتی از قبیل افساد فی‌ الارض، عضویت در گروه‌های مخالف نظام و اجتماع و تبانی به قصد برهم زدن امنیت ملی مورد تفهیم اتهام قرار گرفته، اما تاکنون دادگاهی برای او تشکیل نشده است. او کنون  به صورت بلاتکلیف در زندان شیبان اهواز نگهداری میشود.

۳۶- امان جلالی‌نژاد، ۳۳ ساله، متولد زاهدان و اهل بیرجند، فارغ التحصیل رشته نقاشی، معلم و عضو شورای هنرستان امیرکبیر اهواز در تاریخ ۲۰ فروردین امسال، توسط نیروهای امنیتی در محدوده ورودی شهر اهواز بازداشت شد. این متهم سیاسی کماکان به صورت بلاتکلیف در زندان نگهداری میشود.

از میزان محکومیت زندانیان لیست زیر اطلاعی در دست نیست و تحقیقات هرانا کماکان در این خصوص ادامه دارد:

۳۷- حسن نیسی، زندانی ۶۹ ساله در اسفند ماه ۱۴۰۰، در حین برگزاری جلسه ای مذهبی در شهرستان اهواز بازداشت شد. وی سپس به حبس محکوم شد و اکنون در حال تحمل دوران محکومیت خود است.

۳۸- علی حیدری، همزمان با موج بازداشت شهروندان اهوازی در آبان ماه سال ۹۷  بازداشت شد. وی سپس در تاریخ ۱۳ شهریورماه ۹۸، با تودیع وثیقه آزاد شد. او چندی بعد توسط مرجع قضایی به حبس محکوم شد. وی در حال تحمل دوران محکومیت خود است.

۳۹- احمد حمری، 33 ساله، لیسانس، متاهل ساکن کوی مندلی شهر اهواز در شهریور ۱۳۹۷  در جریان حمله ای مسلحانه‌ به مراسم رژه نیروهای مسلح در اهواز بازداشت شد. وی سپس توسط مرجع قضایی به حبس محکوم شد.

۴۰- علی چنانه، در تاریخ  ۲ شهریورماه ۱۳۹۵ بازداشت شد و بعد از دو روز آزاد شد. او به حبس محکوم شد و در حال تحمل دوران محکومیت خود است.

۴۱- مهدی شریفی، در ۲۵ فروردین ماه ۱۳۹۸ بازاشت شد و در تاریخ ۲۴ اردیبهشت ماه همان سال با قرار کفالت آزاد شد. وی سپس به حبس محکوم شد و اکنون در حال تحمل دوران محکومیت خود است.

۴۲- ناجی سواری، معلم اهوازی در تاریخ ۹ اردیبهشت سال ۹۸ بازداشت شد و سپس در تاریخ ۱۰ مهرماه همان سال با تودیع وثیقه از زندان شیبان اهواز آزاد شد. سپس او به حبس محکوم شد و اکنون در حال تحمل دوران محکومیت خود در بند پنج این زندان است.

۴۳- علی مزرعه، فرزند شعیع در تاریخ ۲۶ تیرماه ۱۴۰۰ بازداشت شد. وی سپس به حبس محکوم شد و اکنون در حال تحمل دوران محکومیت خود است.

۴۴- باقر شاوردی

۴۵- سلیم دریساوی

۴۶- جلال عساکره

۴۷- کریم حیدری

۴۸- عظیم عساکره

۴۹- اسکندر مقدم

۵۰- علی سگوربراوی

۵۱- محمدجواد امین‌زاده

۵۲- رضا اکبری

۵۳- سید مرتضی موسوی

۵۴- فارق رحمانی

۵۵- علیرضا زرگانی

۵۶- محمود فرخ‌نیا

۵۷- مرتضی صادقی

۵۸- امیرحسین بت‌شکن

۵۹- امین یاورزاده

۶۰- محمدعلی بهادری

۶۱- جمیل بوعذار

۶۲- یوسف منصوری

۶۳- عامر مچاسب

۶۴- محمد عذاری

۶۵- عبدالله دلیری

۶۶- علیرضا گلدم

۶۷- حسین صالحی

۶۸- سید محمد موسوی

۶۹- محمد سواری

۷۰- ماجد چلداوی

۷۱- جواد فاضلی

۷۲- یاسر انتصاری

۷۳- خلف شاوردی

۷۴- جاسم آلبوغبیش

۷۵- احمد سگور

یک زندانی که به تازگی از این زندان آزاد شده درباره وضعیت نامناسب این زندان گفته است : “با شروع فصل سرما، سیستم گرمایشی کل زندان معیوب است و پتوهای توزیع‌شده پاسخگوی سرمای شدید نیستند. اکثر زندانیان به استخوان‌درد دچار شده‌اند. همچنین، وضعیت بهداشتی بسیار وخیم است؛ حمام و سرویس‌های بهداشتی غیرقابل استفاده هستند و امری که ممکن است بسیاری از زندانیان را به بیماری‌های پوستی مبتلا کند.”

یکی از کارکنان سابق این زندان گفته است: “کیفیت غذا در زندان شیبان بسیار پایین و غیربهداشتی است. در غذاها اجسام ریزی مانند سنگ پیدا می‌شود که باعث آسیب به دندان زندانیان شده است. اعتراضات زندانیان معمولاً با بی‌توجهی و پاسخ‌های غیرمسئولانه مسئولان مواجه می‌شود. حتی مواردی چون وجود حشرات در غذا، مانند سوسک، نادیده گرفته می‌شود. بسیاری از زندانیان به مشکلات گوارشی مانند بیماری‌های روده و معده مبتلا شده‌اند.”

منبع : هرانا