روز زبان مادری؛ زخم ناسور تبعیض زبانی در اهواز

روز جهانی زبان مادری برای ملت عرب اهواز، نه یک جشن، بلکه یادآور زخمی کهنه است؛ زخمی که هر سال با تجدید خاطرات تحصیل اجباری به زبانی بیگانه، عمیق‌تر و سوزناک‌تر می‌شود. مردمی که در سرزمین مادری خود، نه در خانه، نه در مدرسه و نه در محیط کار، حق تکلم به زبان مادری خود را ندارند، با هر بار یادآوری این روز، تلخی سال‌ها تبعیض و تحقیر را دوباره تجربه می‌کنند.

تحمیل یک زبان، انکار یک هویت

ملت عرب اهواز، ملتی با ریشه‌های عمیق تاریخی و فرهنگی، سال‌هاست که تحت سیاست‌های سرکوبگرانه حکومت تهران هویت خود را در خطر می‌بیند. سیاست‌گذاران حکومتی، با تغییر واژگان و القاب، سعی در تحریف واقعیت دارند. آنان مردم عرب اهواز را «عرب‌زبان» می‌خوانند، گویی زبان عربی نه بخشی از هویت ذاتی این ملت، بلکه زبانی تحمیلی و ثانویه است. این در حالی است که ملت عرب اهواز نه «عرب‌زبان»، بلکه عرب است؛ اما به اجبار، در مدارس و محیط‌های رسمی، به زبان فارسی سخن می‌گوید و آموزش می‌بیند.

سیاست‌های زبانی حکومت تهران، عملاً زبان عربی را از فضای آموزشی، فرهنگی و اجتماعی حذف کرده است. این رویکرد، شباهت زیادی به وضعیت مهاجرانی دارد که در سرزمینی بیگانه ناچار به یادگیری زبانی جدید می‌شوند، اما تفاوت اساسی در این است که ملت عرب اهواز در سرزمین خود مجبور به سخن گفتن به زبانی بیگانه شده است. این تحمیل زبانی نه‌تنها بر زندگی روزمره مردم، بلکه بر هویت جمعی آنان نیز تأثیری عمیق گذاشته است.

از اجبار به یادگیری تا تحقیر لهجه

سرکوب زبانی تنها به اجبار در آموزش به زبان فارسی محدود نمی‌شود. دانش‌آموزان عرب در مدارس با تحقیر و تمسخر مواجه می‌شوند، چراکه وقتی به فارسی سخن می‌گویند، لهجه‌شان دستاویزی برای استهزا قرار می‌گیرد. این یک پارادوکس تلخ است: از یک‌سو، حکومت تهران زبان مادری را از کودکان عرب دریغ می‌کند، و از سوی دیگر، آنان را به دلیل تأثیر زبان مادری بر نحوه تلفظ فارسی، تحقیر می‌کند. این مسئله، نه‌تنها از نظر آموزشی، بلکه از نظر روحی و روانی، آسیب عمیقی بر نسل‌های متوالی ملت عرب اهواز وارد کرده است.

زبان مادری؛ نماد مقاومت در برابر حذف هویت

با وجود تمام فشارها و ممنوعیت‌ها، ملت عرب اهواز همچنان به زبان مادری خود افتخار می‌کند. زبان عربی، برای آنان صرفاً وسیله‌ای برای ارتباط نیست، بلکه پلی است که آنان را به تاریخ، فرهنگ و اصالت خود متصل می‌کند. این زبان، روایت‌گر داستان‌های اجدادی، میراث ادبی و روح مقاومت در برابر سیاست‌های تبعیض‌آمیز است.

امروز، هر عرب اهوازی که مجبور به صحبت به فارسی شود، از زبان مادری خود خواهد گفت؛ از عربی فصیح، زبانی که بیش از هر زبان دیگری برایش آشنا و شیرین است. زبانی که طعم «اصالت» و «هویت» می‌دهد و نشانی از تعلق به ملتی است که علی‌رغم دهه‌ها سرکوب، همچنان به مبارزه برای حفظ فرهنگ و زبان خود ادامه می‌دهد.

روز جهانی زبان مادری، برای ملت عرب اهواز، تنها یک مناسبت تقویمی نیست؛ بلکه یادآور سال‌ها رنج، تبعیض و مبارزه برای حق بدیهی آموزش و تکلم به زبان مادری است. سیاست‌های تحمیل زبانی و سرکوب فرهنگی حکومت تهران، تلاشی برای محو هویت عربی در اهواز بوده، اما این هویت، ریشه‌ای عمیق‌تر از آن دارد که با سیاست‌های ممنوعیت و تحریف از بین برود. زبان عربی، برای ملت عرب اهواز، نه فقط یک ابزار ارتباطی، بلکه نماد مقاومت و پایداری در برابر سرکوبی است که می‌خواهد آن را به فراموشی بسپارد.

سعیده بندر