
رمزگشایی از سخنان رهبر حکومت تهران درباره «قدمهای خوب»؛ توافق پشتپرده یا تکرار امتیازدهی؟
در پی سخنان اخیر علی خامنهای، رهبر حکومت تهران، درباره «برداشته شدن قدمهای خوب» در مذاکرات هستهای، پرسشهایی جدی پیرامون جزئیات توافقات پشتپرده میان تهران و آمریکا مطرح شده است. بر اساس اطلاعات منتشرشده از مذاکرات محرمانه عمان، پیشنهاد تازهای از سوی طرف ایرانی ارائه شده که با استقبال طرف مقابل روبهرو شده است؛ پیشنهادی که موجب خرسندی خامنهای شده و او از آن با تعبیر «قدمهای خوب» یاد کرده است. مسئلهای که از نگاه منتقدان، نشانهای از امتیازدهی یکجانبه در ازای وعدههای مبهم و بدون تضمین است.
طرح سهمرحلهای بر پایه توقف غنیسازی و کاهش تحریمها
بر اساس اطلاعات فاششده در رسانهها، طرحی سهمرحلهای از سوی حکومت تهران به نمایندگان آمریکا در عمان پیشنهاد شده است. در مرحله اول، توقف غنیسازی در سطح بالا، بازگشت بازرسیهای بینالمللی و اجرای کامل پروتکل الحاقی از سوی جمهوری اسلامی پیشبینی شده است. در ازای این اقدامات، تنها بخشی از تحریمها لغو خواهد شد؛ موضوعی که از سوی منتقدان بهعنوان امتیازدهی نابرابر و یکجانبه ارزیابی میشود.
در گام دوم، ایالات متحده متعهد خواهد شد از «مکانیزم ماشه» استفاده نکند و از بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل جلوگیری نماید؛ تعهدی که با توجه به تجربیات گذشته، از ضمانت اجرایی کافی برخوردار نیست. همزمان، گفته میشود سه کشور اروپایی (آلمان، فرانسه و بریتانیا) نیز قرار است در این مسیر کنترل شوند؛ مسئلهای که بدون ابزارهای الزامآور، بیشتر به یک خوشبینی دیپلماتیک شباهت دارد.
در سومین و یا مرحله نهایی این طرح، لغو کامل تحریمها منوط به تصویب توافقی جامع در کنگره ایالات متحده خواهد بود؛ فرآیندی پرمناقشه که با توجه به فضای سیاسی آمریکا و نفوذ مخالفان در کنگره، بسیار دشوار و غیرقابلپیشبینی تلقی میشود. در ازای آن، جمهوری اسلامی متعهد خواهد شد ذخایر مازاد اورانیوم خود را به خارج از کشور منتقل کند.