
رزمایش دریایی چین، روسیه و حکومت تهران؛ نمایش قدرت یا چالشی برای نظم جهانی؟
وزارت دفاع چین اعلام کرد که نیروی دریایی این کشور به همراه روسیه و ایران در روزهای آینده رزمایش دریایی «کمربند امنیتی ۲۰۲۵» را در نزدیکی چاهبهار برگزار خواهد کرد. این مانور نظامی در حالی انجام میشود که تنشها در منطقه و سطح بینالمللی رو به افزایش است و همکاری این سه کشور به عنوان محور شرق، نگرانیهایی را در میان کشورهای غربی و منطقهای ایجاد کرده است.
طبق اعلام مقامات چینی، این رزمایش شامل تمرینهایی مانند هدفگیری دریایی، بازرسی و توقیف کشتیها، کنترل آسیب، و عملیات جستجو و نجات خواهد بود. روسیه و چین، به عنوان دو ابرقدرت نظامی، در مقایسه با توان محدود دریایی حکومت تهران، نیرویی برتر محسوب میشوند. با این حال، جمهوری اسلامی به عنوان تأمینکننده پهپاد و فناوری نظامی برای روسیه در جنگ اوکراین، در حال تحکیم روابط استراتژیک خود با مسکو و پکن است.
ناظران نظامی از کشورهای مختلف از جمله جمهوری آذربایجان، عمان، پاکستان، عراق، قطر و امارات نیز در این مانور حضور خواهند داشت که نشاندهنده اهمیت ژئوپلیتیکی منطقه شمال اقیانوس هند است.
این رزمایش درست در مقطعی انجام میشود که امریکا و اسرائیل اخیراً رزمایش هوایی مشترک برگزار کردهاند که هدف آن مقابله با برنامه هستهای حکومت تهران عنوان شده است. دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق آمریکا، بار دیگر بر جلوگیری از دستیابی حکومت تهران به سلاح هستهای تأکید کرده و گزینههای نظامی را رد نکرده است.
روسیه برای ادامه جنگ در اوکراین، نیازمند تسلیحات و پهپادهای ایرانی است و این همکاری میتواند باعث تشدید تقابل با غرب شود.چین به عنوان قدرت نوظهور، در حال تقویت حضور خود در خاورمیانه و بهرهگیری از رقابت آمریکا با روسیه و ایران است.
تنگه هرمز، به عنوان یکی از مهمترین مسیرهای انتقال انرژی جهان، همواره تحت تأثیر تنشهای منطقهای بوده است. در سالهای اخیر، حکومت تهران تهدید کرده که این گذرگاه را در صورت تشدید فشارهای غرب مسدود خواهد کرد. برگزاری مانورهای نظامی در نزدیکی این منطقه، این احتمال را مطرح میکند که هدف قدرتنمایی در برابر غرب و ارسال پیام بازدارنده به آمریکا و متحدانش باشد.
با توجه به تحریمهای فزاینده آمریکا علیه حکومت تهران و کاهش صادرات نفت به چین، این رزمایش میتواند پیامی از سوی پکن مبنی بر ادامه همکاری با تهران، علیرغم فشارهای غربی باشد.
رزمایش مشترک حکومت تهران، چین و روسیه، بیش از آنکه صرفاً یک تمرین نظامی باشد، یک حرکت راهبردی با پیامهای سیاسی و امنیتی متعدد است. با توجه به تشدید فشارهای بینالمللی علیه حکومت تهران و افزایش تنشها در منطقه، این رزمایش میتواند آغازی بر تغییرات جدید در توازن قوا در خاورمیانه و فراتر از آن باشد. در عین حال، نگاه غرب و متحدان منطقهای آن به این همکاری با سوءظن و نگرانی همراه خواهد بود.