تضعیف حکومت تهران در سوریه پس از فتح حلب به دست مخالفان اسد
یکی از مراکز کلیدی حضور نیروهای نظامی حکومت تهران در سوریه، شهر حلب است.
این شهر برای حکومت تهران اهمیت راهبردی دارد، زیرا مسیر انتقال تسلیحات به حزب‌الله لبنان از آن می‌گذرد.
با این حال، تمرکز نیروهای نیابتی حکومت تهران در هفته‌های اخیر بیشتر بر درگیری‌های حزب‌الله لبنان با اسرائیل بوده است.
در همین راستا، سپاه پاسداران کشته شدن کیومرث حاج هاشمی، یکی از فرماندهان ارشد خود، را در حملات گروه‌های مخالف اسد به حومه حلب تأیید کرد.
این تحولات نشان‌دهنده ضربات مداوم به محور مقاومت و تضعیف حضور حکومت تهران در سوریه است.
اسرائیل سال‌هاست که اهداف نظامی وابسته به حکومت تهران را در سوریه هدف قرار می‌دهد.
این حملات با هدف قطع زنجیره انتقال تسلیحات به حزب‌الله و گروه‌های فلسطینی انجام شده است.
پس از حمله هفتم اکتبر و درگیری‌های گسترده‌تر در منطقه، اسرائیل اقدامات خود را تشدید کرد و به طور مستقیم بشار اسد را تهدید کرد.
نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، اخیراً هشدار داد که دمشق با اجازه دادن به انتقال تسلیحات حکومت تهران به حزب‌الله «با آتش بازی می‌کند.»
برخی تحلیل‌گران معتقدند که حملات شورشیان در سوریه حتی اگر بدون هماهنگی مستقیم اسرائیل بوده باشد، در راستای منافع این کشور قرار دارد و به تضعیف دشمنان منطقه‌ای تل‌آویو کمک می‌کند.
پیشروی شورشیان در حلب و مناطق استراتژیک دیگر، فشار بر حکومت بشار اسد و حامیان آن را افزایش داده است.
در حالی که ترکیه به دنبال گسترش نفوذ خود است و اسرائیل تلاش دارد زنجیره انتقال تسلیحات حکومت تهران را قطع کند، حکومت تهران و نیروهای نیابتی‌اش با چالش‌های جدی‌تری در سوریه روبرو هستند.
از ابتدای جنگ داخلی در سوریه، ترکیه تلاش کرده است نفوذ خود را در این کشور گسترش دهد و گروه‌های کرد را در هر دو سوی مرزهای خود تضعیف کند.
دولت اردوغان همواره از برکناری بشار اسد حمایت کرده و به شکل مستقیم یا غیرمستقیم از گروه‌های ستیزه‌جو پشتیبانی کرده است.
در طول این سال‌ها، ترکیه چندین عملیات نظامی در خاک سوریه انجام داده تا اهداف استراتژیک خود، از جمله ایجاد مناطق حائل و کاهش نفوذ گروه‌های کرد، را محقق کند. اکنون با تضعیف نیروهای موسوم به «محور مقاومت»، ترکیه فرصت بیشتری برای پیشبرد اهداف خود در منطقه یافته است.
در روزهای اخیر، گروه‌های شورشی مخالف حکومت بشار اسد حملاتی گسترده را در حلب آغاز کرده‌اند. از جمله این گروه‌ها، هیئت تحریر الشام به عنوان یکی از اصلی‌ترین عوامل این حملات نقش ایفا کرده است.
این گروه که در ابتدا شاخه‌ای از القاعده در سوریه بود، در سال ۲۰۱۶ استقلال یافت و با رهبری ابومحمد الجولانی به یکی از قدرت‌های نظامی و ایدئولوژیک در شمال سوریه تبدیل شد.
تحریر الشام که ایدئولوژی سلفی را دنبال می‌کند، تلاش دارد کنترل بیشتری بر مناطق استراتژیک سوریه به دست آورد. گرچه ارتباط رسمی میان این گروه و ترکیه اعلام نشده است، تحلیل‌گران منطقه‌ای از هماهنگی‌های غیررسمی و حمایت ضمنی آنکارا از این گروه خبر می‌دهند.
شایان ذکر است که در کنار تحریر الشام، ارتش آزاد سوریه نیز در این حملات نقش دارد.
این گروه که متشکل از فرماندهان سابق ارتش سوریه است، از حمایت ترکیه برخوردار است و اکنون بیشتر در شمال سوریه فعالیت می‌کند. برخلاف تحریر الشام، ارتش آزاد سوریه گرایش‌های ملی‌گرایانه دارد و از ایدئولوژی‌های افراطی دوری می‌کند.
حملات اخیر پس از آتش‌بس میان حزب‌الله لبنان و اسرائیل شدت یافته است.
کاهش تمرکز نیروهای نیابتی حکومت تهران در سوریه و تضعیف هماهنگی محور مقاومت، فرصت مناسبی برای گروه‌های شورشی فراهم کرده است. حملات هوایی مکرر اسرائیل به مناطق مرزی لبنان و سوریه نیز نقش مهمی در تضعیف نیروهای حامی بشار اسد داشته است.
رویکرد منفعلانه بشار اسد، بارها مورد انتقاد ناظران قرار گرفته است. با حضور نیروهای خارجی از جمله حکومت تهران، روسیه، ترکیه و آمریکا در خاک سوریه، قدرت عملی حکومت مرکزی محدود شده است.
در این میان، روسیه که نیروهایش در نزدیکی حلب مستقر هستند، واکنش خاصی به تحرکات اخیر نشان نداده است.
با ورود شورشیان به حلب، یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های حضور نیروهای حکومت تهران در خطر قرار گرفته است.
ادامه این حملات می‌تواند شرایط سوریه را پیچیده‌تر کند و بر آینده حکومت بشار اسد تاثیر بگذارد. از سوی دیگر، عدم واکنش جدی روسیه و تمرکز آن بر جنگ اوکراین، نشان‌دهنده تغییرات احتمالی در معادلات منطقه‌ای است.
