تداوم فشارهای مالی علیه تهران؛ استقبال آمریکا از اقدامات متقابل FATF علیه حکومت ایران
وزیر خزانه‌داری ایالات متحده، اسکات بسنت، از تصمیم گروه ویژه اقدام مالی (FATF) برای باقی نگه‌داشتن نام ایران در فهرست سیاه و تأیید مجدد اقدامات متقابل علیه آن استقبال کرد. این تصمیم، که در نشست اخیر این نهاد بین‌المللی گرفته شد، نشان‌دهنده افزایش فشارهای مالی و اقتصادی علیه حکومت تهران در سطح جهانی است.
اف‌ای‌تی‌اف و افزایش انزوای مالی حکومت ایران
گروه ویژه اقدام مالی در بیانیه پایانی نشست خود، با اشاره به ناکامی تهران در تصویب قوانین مربوط به کنوانسیون پالرمو و مبارزه با تأمین مالی تروریسم (CFT)، اعلام کرد که تمامی اقدامات تعلیقی قبلی لغو شده و تدابیر سخت‌گیرانه‌تری علیه حکومت تهران اعمال خواهد شد. این گروه همچنین از اعضای خود خواسته است که در تعاملات مالی با ایران، اقدامات متقابل مطابق توصیه‌نامه ۱۹ را به کار بگیرند، اقدامی که محدودیت‌های بیشتری بر دسترسی حکومت تهران به نظام مالی جهانی اعمال می‌کند.
پاسخ آمریکا: تأکید بر فشار حداکثری
اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری آمریکا، تأکید کرد که واشنگتن از این اقدام برای حفاظت از نظام مالی بین‌المللی در برابر تهدیدات تأمین مالی تروریسم حمایت می‌کند. وی همچنین بر ادامه تلاش‌های آمریکا برای مقابله با منابع مالی غیرقانونی مرتبط با حکومت تهران تأکید کرد.
بن‌بست داخلی حکومت تهران در قبال FATF
در حالی که ایران همچنان در فهرست سیاه اف‌ای‌تی‌اف باقی مانده است، مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور حکومت تهران، پیش‌تر اذعان کرده بود که برای رفع تحریم‌ها، چاره‌ای جز حل مسئله اف‌ای‌تی‌اف وجود ندارد. اما مخالفت شدید گروه‌های تندرو درون حکومت، از جمله نیروهای وابسته به سپاه پاسداران، مانع از تصویب لوایح مرتبط با FATF شده است.
در سال‌های گذشته، دولت حسن روحانی تلاش کرد چهار لایحه مرتبط با FATF را به تصویب برساند، اما دو مورد از این لوایح (پالرمو و CFT) به دلیل مخالفت شورای نگهبان، همچنان در مجمع تشخیص مصلحت نظام مسکوت مانده است. در حالی که برخی مقامات، از جمله وزیر اقتصاد، ادعا کرده‌اند که علی خامنه‌ای با بررسی مجدد این لوایح موافقت کرده، اما تحلیلگران اقتصادی این اظهار نظرها را بیشتر ابزاری برای کنترل قیمت ارز در بازار داخلی ارزیابی می‌کنند.
پیامدهای ادامه حضور در فهرست سیاه
ایران که در سال ۲۰۱۶ به طور موقت از فهرست سیاه اف‌ای‌تی‌اف خارج شده بود، در سال ۲۰۲۰ به دلیل عدم اجرای توصیه‌های این نهاد بار دیگر به فهرست سیاه بازگشت. این وضعیت باعث شده که بسیاری از موسسات مالی و بانکی جهان از همکاری با تهران خودداری کنند و دسترسی ایران به سیستم مالی بین‌المللی به‌شدت محدود شود.
در کنار ایران، تنها کره شمالی و میانمار در فهرست سیاه FATF قرار دارند، وضعیتی که نشان‌دهنده انزوای شدید مالی و اقتصادی حکومت تهران در سطح جهانی است.
فشارهای بیشتر یا عقب‌نشینی تهران؟
با توجه به افزایش فشارهای بین‌المللی و تداوم تحریم‌ها، حکومت تهران در یک دوراهی حساس قرار گرفته است: یا باید قوانین مرتبط با اف‌ای‌تی‌اف را بپذیرد و با محدودیت‌های شدید بر فعالیت‌های مالی سپاه پاسداران و گروه‌های نیابتی خود در منطقه کنار بیاید، یا همچنان به سیاست‌های پیشین ادامه دهد و انزوای اقتصادی خود را تشدید کند.
با توجه به مخالفت‌های گسترده درون حکومت، به‌ویژه از سوی نهادهای وابسته به سپاه، به نظر می‌رسد که تهران همچنان بر مسیر تقابل با نظام مالی جهانی گام برمی‌دارد، تصمیمی که می‌تواند پیامدهای اقتصادی سنگینی برای مردم و ساختار اقتصادی این کشور به همراه داشته باشد.
