
تحریمهای جدید آمریکا علیه شبکه نفتی مرتبط باحکومت تهران
در ادامه راهبرد فشار حداکثری اقتصادی، وزارت خارجه آمریکا روز پنجشنبه ۲۱ فروردین از اعمال تحریمهایی جدید علیه شبکهای از شرکتها و کشتیهایی خبر داد که در فروش و انتقال غیرقانونی نفت ایران نقش داشتهاند. این اقدام بخشی از تلاشهای مستمر واشنگتن برای مهار درآمدهای نفتی حکومت تهران و جلوگیری از تأمین مالی فعالیتهای منطقهای و هستهای این کشور ارزیابی میشود.
بر اساس بیانیه رسمی وزارت خارجه آمریکا، تحریمها شامل یک پایانه نفتی در چین به نام «گوانگشا انرژی گروپ» و چهار شرکت مدیریتی حملونقل دریایی میشود که بهطور مستقیم در انتقال نفت ایران به چین نقش داشتهاند. همچنین دو کشتی بهعنوان دارایی مسدودشده شناسایی شدهاند. این اقدام نشان میدهد که آمریکا نه تنها دولت ایران بلکه همکاران تجاری و تسهیلگران خارجی آن را نیز هدف قرار داده است.
نکته قابل توجه در این تحریمها، استفاده مکرر از روشهایی چون خاموش کردن سیستمهای موقعیتیاب کشتیها برای پنهانسازی مبدأ بار نفت است. این تاکتیک بارها از سوی نهادهای ناظر بینالمللی به عنوان «روش سایهای حکومت تهران برای فرار از تحریمها» توصیف شده است.
تحریمهای جدید در شرایطی اعمال شده که همزمان اخباری از احتمال برگزاری مذاکرات مستقیم میان تهران و واشنگتن در عمان منتشر شده است. بهنظر میرسد دولت بایدن در آستانه این مذاکرات تلاش دارد تا از اهرم اقتصادی برای افزایش قدرت چانهزنی خود استفاده کند و حکومت تهران را وادار به نرمش بیشتر در پروندههای هستهای و منطقهای نماید.
در کنار موضوع هستهای، این تحریمها در پیوند مستقیم با نگرانیهای آمریکا نسبت به افزایش صادرات نفت ایران به چین هستند؛ موضوعی که با وجود تحریمهای رسمی، طی ماههای اخیر شدت گرفته و به منبع مهمی برای تأمین ارز خارجی حکومت تهران تبدیل شده است.
حکومت تهران در گذشته نیز چنین تحریمهایی را «بیاثر» و «نقض قوانین بینالمللی» توصیف کرده است، اما شواهد نشان میدهد که همین فشارها در سالهای اخیر تأثیر ملموسی بر درآمد نفتی، توازن تجاری و دسترسی تهران به شبکه مالی جهانی داشتهاند. این تحریمها احتمالاً بر روابط اقتصادی پکن و تهران نیز سایه میاندازند؛ چرا که همکاری نفتی با ایران همواره باعث ایجاد چالشهایی در روابط تجاری چین با غرب شده است.
تحریم اخیر آمریکا علیه شرکتهای دخیل در تجارت نفت ایران، نهتنها بخشی از استراتژی مهار درآمدهای ارزی حکومت تهران است، بلکه پیامی روشن به چین و سایر شرکای اقتصادی حکومت تهران مبنی بر عدم تحمل واشنگتن نسبت به دور زدن تحریمها به شمار میرود. این اقدام همچنین نشان میدهد که در حالیکه مسیر گفتوگو میان تهران و واشنگتن باز شده، نبرد پنهان اقتصادی در پشت صحنه ادامه دارد.