بازداشت دو مظنون ترور در هلند؛ ردپای حکومت تهران؟هلند سفیر ایران را احضار کرد

اقدام تازه دولت هلند در احضار سفیرحکومت تهران به‌دنبال انتشار گزارش سازمان اطلاعات و امنیت عمومی این کشور (AIVD) مبنی بر تلاش برای ترور یک شهروند ایرانی‌تبار، زنگ خطر تازه‌ای را درباره اقدامات فرامرزی نهادهای امنیتی حکومت تهران به صدا درآورده است. این گزارش، که به‌صراحت از «احتمال زیاد» نقش حکومت تهران در سازمان‌دهی این سوءقصد خبر می‌دهد، دومین مواجهه مستقیم دیپلماتیک دو کشور در کمتر از یک دهه گذشته بر سر عملیات‌های امنیتی در خاک اروپا را رقم زده است.

بر اساس یافته‌های AIVD، حادثه اخیر در ژوئن گذشته، زمانی رخ داد که دو مظنون در نیمه‌شب قصد ورود به خانه یک شهروند ایرانی در هارلم را داشتند. مداخله به‌موقع پلیس هلند مانع از وقوع فاجعه شد، اما بررسی‌ها نشان داد این دو فرد با فرد سومی در تماس بوده‌اند که از طریق تلفن هدایت عملیات را بر عهده داشته است. دستگاه اطلاعاتی هلند این اقدام را بخشی از «الگوی رفتاری رژیم ایران» دانسته که سال‌هاست با استفاده از شبکه‌های جنایی در اروپا، به حذف فیزیکی مخالفان خود اقدام می‌کند.

این روش پیش‌تر نیز در مواردی نظیر ترور دو مخالف حکومت تهران در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۷ در هلند و نیز تلاش برای سوءقصد به آلخو ویدال-کوادراس، سیاستمدار راست‌گرای اسپانیایی در سال گذشته تکرار شده است. اشتراک میان این رویدادها، استفاده از نیروهای واسطه و جنایت‌پیشه برای اجرای عملیات‌های ترور بوده است، تا مسیر ردگیری مستقیم به حکومت تهرانمحدود شود.

در پی انتشار گزارش AIVD، کاسپر فلدکامپ، وزیر خارجه هلند، سفیر ایران را فراخواند و خواستار توضیح در خصوص این ماجرا شد. این اقدام، که پیامی آشکار از بی‌اعتمادی نهادهای اروپایی به دستگاه اطلاعاتی حکومت تهراناست، بار دیگر وجهه بین‌المللی حکومت تهران را به‌عنوان دولتی متهم به تروریسم دولتی تضعیف کرده است.

در واکنش متقابل، وزارت امور خارجه ایران نیز سفیر هلند را در تهران احضار کرد و اتهامات مطرح‌شده را بی‌اساس خواند. این واکنش‌های متقابل، نشان از عمق بحران دیپلماتیکی دارد که ممکن است تبعات امنیتی و حقوقی بیشتری برای روابط دو کشور و نیز حضور دیپلماتیک ایران در اتحادیه اروپا به همراه داشته باشد.

سازمان اطلاعات هلند در گزارش خود از بررسی تهدیدات احتمالی علیه نشست آتی ناتو نیز خبر داده است؛ امری که نشان‌دهنده نگرانی فزاینده درباره تأثیر اقدامات فرامرزی حکومت تهران بر امنیت کلی قاره اروپا است.

اگرچه حکومت تهرانهمواره دخالت در این‌گونه ترورها را رد کرده، اما تکرار این موارد، همراه با مدارک و تحقیقات گسترده نهادهای اروپایی، سبب شده است تا افکار عمومی و نهادهای حقوق بشری و امنیتی نگاه جدی‌تری به احتمال شکل‌گیری «تروریسم دولتی برنامه‌ریزی‌شده» از سوی حکومت تهران داشته باشند.

اتهام تازه علیه حکومت تهران، نه صرفاً یک بحران دوجانبه بلکه نمودی از شکاف عمیق‌تر میان حکومت تهران و جهان غرب بر سر امنیت، حقوق بشر، و مشروعیت بین‌المللی است. در شرایطی که نهادهای امنیتی کشورهای اروپایی بیش از گذشته در حال بررسی فعالیت‌های مشکوک وابسته به حکومت تهران هستند، آینده روابط دیپلماتیک ایران با کشورهای غربی با چالشی بی‌سابقه روبه‌رو خواهد بود؛ چالشی که می‌تواند پیامدهایی گسترده در عرصه سیاست بین‌الملل به‌همراه داشته باشد.