انتفاضه ۱۵ آوریل؛ زخم باز اشغال احواز و درسی برای آینده مقاومت عربی

در ۱۵ آوریل ۲۰۰۵، خیابان‌های شهرهای مختلف احواز از جمله الاحواز، المحمره، عبادان، خفاجیه، سوس، معشور و تستر، صحنه خیزشی مردمی بود که از دل سال‌ها سرکوب و تحقیر برآمد. این انتفاضه سراسری، واکنشی بود به سیاست‌های نژادپرستانه و تبعیض‌آمیز حکومت تهران علیه مردم بومی عرب و تلاشی برای بازپس‌گیری صدایی که دهه‌ها خاموش نگه داشته شده بود.

نه به اشغال، آری به هویت

شعارهایی چون «نه به تفریس»، شعرخوانی به زبان عربی، و برافراشتن پرچم‌های احواز در خیابان‌ها، تنها ابزار مردم برای ابراز مخالفت با پروژه تغییر هویت بود. این تظاهرات، همزمان با سالگرد اشغال احواز در سال ۱۹۲۵ برگزار شد، و تأکید بر تاریخ، هویت، و حق تعیین سرنوشت را در کانون آن قرار داد.

سرکوب به سبک حکومت تهران

رژیم ایران با الگویی تکراری، این جنبش را با خشونتی گسترده پاسخ داد: استفاده از گاز اشک‌آور، گلوله‌های جنگی، بازداشت‌های جمعی، اعمال حکومت نظامی و مسدودسازی ارتباطات. در جریان این انتفاضه، ده‌ها تن کشته یا زخمی شدند و صدها تن از جمله شاعران، روزنامه‌نگاران و فعالان مدنی بازداشت شدند.

اما بر خلاف انتظار سرکوب‌گران، این خشونت‌ها، نه‌تنها مردم را به سکوت وادار نکرد، بلکه حس همبستگی و هویت ملی عربی را میان جوانان احوازی تقویت کرد.

انتفاضه‌ای با پیام فراملی

گرچه این قیام به‌شدت سرکوب شد، اما توانست مسئله احواز را دوباره به فضای عمومی و مجازی بازگرداند. روایت‌های تصویری و متنی از اعتراضات، با استفاده از شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های شهروندی، به سرعت در جهان عرب و حتی بخشی از رسانه‌های غربی منتشر شد. با این حال، فقدان حمایت رسمی از سوی دولت‌های عربی و سکوت نهادهای بین‌المللی، عملاً فرصت‌ها برای فشار بر تهران را از بین برد.

از مهم‌ترین درس‌های این انتفاضه آن است که جنبش‌های مردمی بدون سازماندهی و رهبری پایدار نمی‌مانند. همچنین حضور فعال در عرصه‌های دیپلماتیک و حقوق بشری برای رساندن صدای احواز به مجامع بین‌المللی، ضرورتی انکارناپذیر است.

اگر قرار است مسئله احواز از یک موضوع محلی به یک مسئله منطقه‌ای و جهانی تبدیل شود، نیاز فوری به نهادهای نمایندگی سیاسی، لابی‌های قدرتمند، رسانه‌های حرفه‌ای و اتحاد گروه‌های مختلف احوازی وجود دارد.

انتفاضه ۱۵ آوریل، امروز نه‌فقط یک یادآوری تاریخی، بلکه نقطه عزیمت برای بازسازی مقاومت نوین احوازی است؛ مقاومتی که اگر با درایت، انسجام، و حمایت بین‌المللی همراه شود، می‌تواند در کنار سایر ملت‌های تحت ستم، چهره جدیدی از مبارزه با نظام ولایت فقیه به نمایش بگذارد.

نویسنده : مخفوظ