دقیقا در زمانی که ایالات متحده هشدار داده است ایران تنها چند هفته تا دستیابی به ظرفیت تولید سلاح هسته‌ای فاصله دارد، کارشناسان در واشنگتن در مورد این که ایران چقدر برای ساخت این تسلیحات عجله دارد و این که واکنش ایالات متحده و متحدانش در قبال این مخاطره چه باید باشد، اختلاف‌نظر دارند.
آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا در جریان نشستی مجازی در روز دوشنبه گفت: «فاصله ایران تا نقطه گریز، یعنی زمانی که طول می‌کشد تا مواد شکافت‌پذیر جهت استفاده در بمب را تهیه کند، بسیار کوتاه و تنها به چندهفته تقلیل یافته است.»
ایالات متحده و ایران از آوریل (فروردین) گذشته درگیر مذاکره‌ای غیرمستقیم با یکدیگرند تا ببینند آیا زمینه‌ای برای بازگشت دوجانبه به مفاد مورد رضایت در توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ (برجام) وجود دارد. توافقی که بر اساس آن تهران وعده داده در قبال رفع تحریم‌های ایالات متحده و دیگر قدرت های جهانی، تسلیحاتی کردن فعالیت‌های هسته‌ای خود را متوقف کند.
ایران می‌گوید برنامه هسته‌ای‌اش برای مصارف غیرنظامی است و تلاش برای دستیابی به تسلیحات هسته‌ای را انکار می‌کند.
ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ و به دنبال تصمیم رئیس‌جمهوری وقت ایالات متحده، دونالد ترامپ، از توافق ۲۰۱۵ موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک، برجام، خارج شد. ترامپ معتقد بود این توافق به اندازه کافی بر تهران سختگیری نمی کند و لذا به صورت یکجانبه تحریم‌های تهران را بازگرداند. یک سال بعد، ایران نیز در تلافی روند تخطی از محدودیت های اعمال شده در قالب برجام را سرعت بخشید.
با جایگزینی جو بایدن به جای ترامپ در سمت ریاست جمهوری و عزم او برای بازگشت به برجام، ایران و ایالات متحده تصمیم گرفتند گفتگوهای غیرمستقیمی را در وین و با میانجی‌گری دیگر قدرتهای بزرگ جهانی با شرط این که تهران فعالیت‌های هسته‌ای خود را بر اساس میزان توافق شده در برجام محدود کند، آغاز نمایند.
دلیل توافق برجام این بود که غنی‌سازی اورانیوم از سوی ایران تا حدی محدود شود که این کشور امکان تولید بمب هسته‌ای را به دست نیاورد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نقطه گریز را ۲۵ کیلوگرم اورانیوم با ایزوتوپ ۲۳۵ یا تجمیع ۲۸ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۹۰درصد می‌داند که «نمی‌توان احتمال استفاده از آن را در تولید ابزاری برای ایجاد انفجاری هسته‌ای نادیده گرفت.»
اسرائیل مدت مدیدی است که ایران مجهز به سلاح هسته‌ای را تهدیدی برای موجودیت خود تلقی می‌کند، چرا که جمهوری اسلامی بارها از نابودی دولت یهود سخن رانده است. مقامات اسرائیلی برآورد می کنند که ایران دو سال تا رسیدن به نقطه گریز و توسعه موشکی هسته‌ای که بتواند به اسرائیل برسد، فاصله دارد.
دیوید آلبرایت، دانشمند آمریکایی و مدیر موسسه دانش و امنیت بین‌الملل، در مصاحبه تازه‌اش به بخش فارسی صدای آمریکا گفت ایران حتی می‌تواند نوعی ابتدایی از سلاح هسته‌ای را در فاصله‌ای بسیار کوتاه بعد از رسیدن به نقطه گریز، تولید کند.
وی افزود: «بر اساس برآوردهای ما ایران می‌تواند ساخت مواد قابل انفجار هسته‌ای را تسریع و به مدت حدودا سه ماه تقلیل دهد.»
متیو کرونیگ استاد دانشگاه روابط بین‌الملل دانشگاه جرج‌تاون، که پیشتر مشاور وزارت دفاع در زمینه سیاست بازدارندگی هسته‌ای بوده است، نیز به صدای آمریکا گفت که ایران می‌تواند این زمان را صرف ساخت «سلاح هسته‌ای چکانه‌ای» کند.
به عقیده کرونیگ ایران می‌تواند چنین بمبی را از یک هواپیما به پایین بیاندازد یا این که آن را بر روی یک خودرو تعبیه و به سوی هدفی تعیین شده بکوبد یا حتی آن را در داخل کانتینر یک کشتی که به سمت بندری عازم است قرار دهد. او می‌گوید: «ایران حتی پیش از رسیدن به توانایی تولید یک کلاهک قابل نصب بر روی موشک بالستیک، می‌تواند لطمات و ویرانی بسیاری ایجاد کند.
دیگر تحلیلگران مورد مصاحبه صدای آمریکا اما می‌گویند که احتمال کمی وجود دارد که ایران بعد از عبور از نقطه گریز به سمت تولید تسلیحات هسته‌ای برود، چرا که به نظر نمی‌رسد حتی تصمیمی برای رسیدن به نقطه گریز گرفته شده باشد. اتخاذ چنین تصمیمی پیش از این مرحله نیز اساسا موضوعیت ندارد.
ژنرال تامیر هیمن، رئیس اطلاعات ارتش اسرائیل در ماه اکتبر (مهر) به تارنمای خبری والا گفت که ایران در حال حاضر به سمت تولید بمب گام برنمی‌دارد.»
ویلیام برنز رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا نیز با او هم‌عقیده است. برنز در نشست شورای مدیرعامل روزنامه وال استریت جورنال گفت: «در حال حاضر به عنوان یک سازمان هیچ شواهدی نمی‌بینیم که رهبر ایران تصمیم گرفته باشد به سوی تسلیحاتی کردن» برود.
داریل کیمبال، مدیر اجرایی انجمن کنترل تسلیحات، نیز باور دارد ایران از ساخت بمب هسته‌ای نارس برای باج‌گیری یا استفاده از آن به عنوان سلاحی تروریستی علیه دیگر کشورها، نفع چندانی نمی‌برد.
اسکات راکر معاون سازمان ابتکار تهدید هسته‌ای که در زمینه کاهش مخاطرات تهدیدات هسته‌ای علیه بشریت فعالیت می کند هم می‌گوید در هفته‌های اخیر تهران تمایل فزاینده‌ای برای احیا برجام و حصول توافق نشان داده است.
او نتیجه گیری می‌کند: «اما اگر چنین چیزی به وقوع نپیوندد، تداوم دیپلماسی بهترین گزینه پیش روی ایالات متحده و متحدانش است تا با ایرانی که به اندازه کافی مواد شکاف‌پذیر برای ساخت بمب هسته‌ای دارد، تعامل کنند.»
