سفر لاوروف به تهران و پیامدهای آن در دیپلماسی منطقه‌ای
سفر سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، به تهران در شرایطی انجام شد که تنش‌های دیپلماتیک میان تهران و آمریکا در بالاترین سطح خود قرار دارد. در حالی که عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه، تأکید کرده است که حکومت ملایان تهران تحت فشارهای هدفمند سری، حاضر به مذاکره نیست، این سفر ابعاد مختلفی را در سطح بین‌المللی و منطقه‌ای مطرح کرده است.
دیپلماسی روسیه در بحران هسته‌ای تهران
یکی از مهم‌ترین سؤالاتی که این سفر به دنبال دارد، نقش روسیه در حل‌وفصل بحران هسته‌ای تهران است. کارشناسان داخلی بر این باورند که لاوروف با خود پیامی از سوی قدرت‌های بزرگ، به‌ویژه ایالات متحده، آورده است. هرچند هنوز جزئیات این پیام به‌صورت رسمی منتشر نشده، اما نشانه‌هایی از وجود یک مسیر دیپلماتیک برای مذاکرات غیرمستقیم میان تهران و واشنگتن دیده می‌شود.
تماس‌های اخیر میان ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ نیز می‌تواند در همین چارچوب ارزیابی شود. اگرچه دو کشور در عرصه‌های مختلفی با یکدیگر رقابت دارند، اما در موضوع تهران، روسیه می‌تواند به‌عنوان یک میانجی عمل کند. انتقال اطلاعات مذاکرات تهران و اروپا به لاوروف نیز گمانه‌زنی‌ها را درباره نقش مسکو در آینده برجام تقویت کرده است.
واشنگتن، تهران و نقش مسکو
تحلیلگران بر این باورند که سیاست روسیه در قبال تهران همواره ترکیبی از حمایت و استفاده ابزاری بوده است. مسکو از یک‌سو خواهان حفظ روابط استراتژیک با تهران است، اما از سوی دیگر تمایل دارد تا از این روابط به‌عنوان یک ابزار چانه‌زنی در برابر غرب استفاده کند.
در شرایط کنونی، یکی از سناریوهای محتمل این است که روسیه تلاش دارد زمینه را برای یک توافق جدید میان تهران و آمریکا فراهم کند، توافقی که شاید از دل مذاکرات غیرمستقیم و با واسطه‌گری مسکو شکل بگیرد. اما اینکه آیا حکومت ملایان تهران حاضر خواهد شد به این مسیر تن دهد، هنوز مشخص نیست.
آینده بحران هسته‌ای و مسیر دیپلماسی
مسئله بحران هسته‌ای تهران همچنان یکی از کانون‌های اصلی سیاست خارجی حکومت ملایان تهران است. اینکه تهران چه تصمیمی درباره ادامه برنامه هسته‌ای خود خواهد گرفت، به عوامل متعددی بستگی دارد، ازجمله واکنش‌های بین‌المللی، موضع‌گیری‌های روسیه و میزان فشارهای واشنگتن.
در این میان، دیدارهای دیپلماتیک همچنان ادامه دارد و برخی معتقدند که لاوروف در این سفر تلاش داشته است تا مسیر مذاکرات احتمالی را هموار کند. اما آیا این تلاش‌ها به نتیجه خواهد رسید یا حکومت ملایان تهران همچنان بر موضع عدم مذاکره تحت فشار باقی خواهد ماند؟ پاسخ این سؤال در تحولات آینده منطقه مشخص خواهد شد.
نویسنده: عیسی بندر
